راهنمای انتخاب بهترین رنگ فرش
فرش یکی از اصلی ترین وسایل منزل ما ایرانی ها است که در زیبایی دکوراسیون تاثیر زیادی دارد، فرش جزو وسایلی نیست که اگر از آن خوش تان نیامد سریع آن را با مدل جدیدتر عوض کنید زیرا به دلیل گران قیمت بودن جزو انتخاب های دائمی است پس در انتخاب مدل و رنگ و جنس فرش حسابی دقت کنید.
برای انتخاب رنگ فرش رنگ دکوراسیون منزل تان حرف اول را میزند مثلا نمیشود که منزل تان سفید صورتی باشد اما فرش سرمه ای پهن کنید. باید بین رنگ فرش و دیگر وسایل منزل هماهنگی وجود داشته باشد، میتوانید رنگ فرش را با رنگ مبل ست کنید.
برای ست کردن رنگ ها در منزل از ترفند تیره و روشن استفاده کنید طوری نباشد که همه وسایل دقیقا همرنگ باشند، اگر مبلمان تان صورتی است باید فرشی انتخاب کنید که کرم و صورتی باشد.
از آنجایی که قرار است فرشی که انتخاب میکنید مدت زیادی در دکوراسیون منزل تان باشد باید سعی کنید رنگی برای آن در نظر بگیرید که پس از مدتی از مد افتاده و خسته کننده نشود، رنگی برای فرش انتخاب کنید که زود تکراری نشود و مجبور نباشید آن را عوض کنید.
خانواده های پر رفت و آمد یا خانواده هایی که بچه کوچک دارند باید از فرش هایی با رنگ تیره استفاده کنند زیرا فرش های رنگ روشن خیلی زود کثیف میشوند و مجبور میشوید سالی چند بار آن ها را بشویید.
فرش هایی انتخاب کنید که رنگ های زیادی در آن ها به کار رفته است اینگونه فرش ها قابل استفاده برای انواع دکوراسیون ها هستند زیرا در آن ها هر رنگی که فکر کنید وجود دارد و به راحتی قابل ست کردن هستند.
برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر24 مراجعه کنید
سایت شهر24 مرجع آگهی های رایگان.با سایت شهر24 دیده شویدنگاهی به مبانی فرهنگی فرش دستباف ایران
فرش دستباف با وجود سابقه تاریخی و قدمت کهنی که در سرزمین ما دارد به لحاظ شناخت موضوعی و محتوایی به ویژه با نگاهی علمی، موضوع جدیدی است و اگر توجه کنیم که دانش و اطلاعات ما حتی در مورد جنبههای عملی وتجربی تولید فرش، با وجود مهارتی که در آن داریم تا چه حد غیر مدون و غیر قابل استفاده است ( به بیتوجهی و ناآگاهی از ارزشهای کیفی و هویتی فرش ایران در میان نسل اخیر تولیدکنندگان نگریسته شود )،آنگاه میتوان عدم توجه معقول و تبیین شده علمی در مورد ارزشهای اجتماعی و فرهنگی فرش دستباف را امری قطعی و قابل تأسف دانست .
باید اشاره کنم صرفنظر از ارزشهای مختلف اقتصادی و اجتماعی و هنری و فرهنگی که موضوع مورد بحث ماست، ساده انگاری است اگر تصور کنیم که در دنیایی که نظریات و تحلیلهای علمی بر تمام وجوه زندگی انسان از جمله روابط بین تولید و عرضه و تقاضا حاکم است، میتوانیم کالایی را بدون در نظر گرفتن الزامات توجیهکننده کیفیتی آن به بازارهای جهان بفرستیم، به خصوص در مورد کالایی نظیر فرش که در آن نیازهای فرهنگی و هنری جزیی جدانشدنی از مفهومی است که به عنوان کیفیت برای فرش ایران در نظر میگیریم .
از آنجا که در سرزمین ما به خاطر ارزش اقتصادی فرش دستباف، نگاه حاکم بر این تولید عملاً نگاهی تجاری و سنتی است ، معنای هویت و فرهنگ و حتی هنر در این کالا جز در لفظ و آن هم گاه با عدم دریافت صحیح از مفهوم هنر و یا فرهنگ در فرش، سخت در ابهام مانده است تا آنجا که حتی برخی تعاریف و دریافتهای نادرست از مفهوم هنر و یا فرهنگ در فرش در مواردی بسیار آسیبزا بوده است .
از آنجا که طرح مفهومی بنام فرهنگ با ابعاد گسترده و بی انتهای خویش در ارتباط با فرش دستباف به نوعی ناشناخته و مبهم مینماید، شاید بتوان با تعبیر دیگری از جایگاه فرهنگی فرش دستباف و یا به بیان دیگر فرش دستباف در فرهنگ ایران یاد کرد .
در این حال دو هدف را میتوان مورد بررسی قرار داد :
اوّل آنکه چرا فرش ایران دارای مفهومی فرهنگی و فرا کالایی است ؟
دیگر آنکه توجیه مبانی این فرهنگ چگونه است؟
اوّل – چرا فرش ایران دارای مفهومی فرهنگی فرا کالایی است ؟
- کوتاهترین تعریفی که بتواند مفهوم فرهنگی فرش دستباف را نشان دهد آن است که فرش دستباف ایران پدیدهای است که کلیه ارزشهای ناظر بر آن ( اعم از اقتصادی – اشتغال زایی – خود کفایی – ارز آوری و در نهایت اعتبار هنری ) مدیون ویژگیهایی است که بر اثر حضور انسان ایرانی با تمام ابعاد فرهنگی و اجتماعی او حاصل میشود .
عینیترین مصداق این تعریف را در ارزش بالقوه مادی و معنوی فرشهای تولیدشده پیشین در ایران ( به اعتبار داشتن اصالت – هویت – کیفیت- صداقت و غیره ) در برابر سقوط شدید ارزش فرشهای امروزین ( به دلیل کاهش کیفیت از دست رفتن هویت نقوش و رنگها – ساختار پر نقص و استفاده از مواد اولیه نامرغوب و نادرستی و کج روی در روند تولید ) به دلیل کمرنگ شدن هویت انسانی در تولید میتوان دید .با تأکید بر این واقعیت که فرش دستباف ایران یکی از کالاهای استثنایی در جهان است که هنر در آن مفهومی مترادف با برخورداری از نوعی ویژگی فولکلوریک، تودهای و مردمی دارد و این ویژگیها بیهیچ تردیدی متضمن ارزش مادی آن میباشد .
اگر چه عرف جامعه در این سرزمین فرش را ارزشی اقتصادی میشمارد، اما بیشتر کسانی که به داشتن فرشهای ایرانی در سراسر جهان افتخار میکنند، از زیبایی و شکوه بینظیری یاد کردهاند که به فرش دستباف ارزشی قابل قیاس با زیباترین هنرهای دنیا را می بخشد .
قالیهای ایرانی حداقل به گواه نقاشیهای بر جامانده از قرن یازدهم میلادی زینت بخش کاخهای بزرگ حکومتی در جهان و مایه فخر و شکوه هنردوستان مغرب زمین بوده است . زیبایی نقوش و رنگهای فرشهای ایرانی نقاشان بزرگی چون ربنس و واندایک و سزان و نسل جدید نقاشانی نظیر مونه – پل کله - موندریان را به تحسین برمیانگیخته است .
پوپ در مجموعهبزرگ شاهکارهای هنر ایران میگوید: ( هنر ایرانی در نزد غربیان بیش از هر هنر دیگری با فرش دستباف شناخته میشود ) و این سوای جلال و جایگاهی است که در سراسر تاریخ، فرش ایران در میان کالاهای هنری و با ارزش دنیا داشته است .
دوّم – توجیه مبانی این فرهنگ چگونه است ؟
متأسفانه با وجود ارزشی که فرش دستباف ایران به لحاظ قابلیتهای مختلف برای مردم ایران دارد، هنوز بررسی جامعی در مورد دلایل شکلگیری و ارزشهای بالقوه ذاتی آن انجام نشده است .
شاید علت آن است که به نظر میرسد فرش دستباف کالای سادهای است که به آسانی ودر هر شرایطی قابل تولید بوده و نیازی به بررسی و برنامهریزیهای خاصی ندارد.
تحولات سالهای اخیر فرش دستباف در داخل ایران که به صورت سقوط کیفی و از دست رفتن بسیاری از مراکز اصیل تولیدکننده فرش و نابودی نقوش و رنگها ودر خارج از ایران به صورت از دست رفتن خریداران( علیرغم برخی نظرات ، بازارها و خریداران جدید فرش رو به گسترش است و رکود تنها متوجه فرش ایران شده است ) و دوستداران فرش ایران دیده می شود حاکی از آن است که در مورد فرش دستباف در ایران تا چه حد تصورات نادرست و یا حداقل عدم شناخت وجود داشته و نسبت به برنامهریزیهای اصولی در مورد آن غفلت شده است . در اینجا بحث کیفیت فنی و مادی مورد نظر، نیست ولی به عنوان مثال میتوانیم به موضوعی نظیر بحران بازارهای فرش ایران در خارج از دیدگاه هنری اشارهای داشته باشیم .
بر اساس برخی نظریات، بازارها و خریداران جدید، فرشهای جدید طلب میکنند، این استدلال به معنای آن است که فرش ایران در کنار سایر تولیدات مشابه نظیر موکتها- کف پوشهای ماشینی و یا بعضاً فرشهای طرحدار باید به خواست مشتریان تغییر فرم دهد .باید در نظر دانست که فرشهائی از نوع موکت و یا فرش ماشینی اصولاً مصارف کوتاه مدت و مادی داشته و زیبائیهای صوری و ظاهری آنها مبتنی بر کاربرد افکار و ابزار پیشرفته امروزین و بدون نیاز به هیچ نوع پیش زمینه فرهنگی و یا هویتی میباشد . چنین فرش و یا کفپوشی به وسیله هر تولیدکننده و در هر کشوری قابل تولید بوده وقیاس آن با فرش دستباف ایران - که نوعی کالای فرهنگی است و هویت و ارزش خویش را به طور مستقیم از حضور انسانی با پیشینه تاریخی و اجتماعی خاص میگیرد - بیمعناست . توجه به خواست خریدار اجتناب ناپذیر است اما هر گونه تغییر و دگرگونی در فرش دستباف تابع خط قرمزهایی میباشد ، که چشم پوشی از آنها منجر به نابودی فرش ایران خواهد شد.
نتیجه آنکه فرشی که در گذشته به بازارهای دنیا میفرستادیم و هنوز نیز در جهان نمونههای کهنه آن به عنوان فرش دستباف ایرانی شناخته میشود دارای هویت و ویژگیهایی بوده است که سایر فرشهای عرضه شده کمتر میتوانستند وارد عرصه رقابت با آن بشوند . در عین حال باید توجه داشت که فرش ایرانی بدلیل برخورداری از یک فرهنگ تجسمی تکثر یابنده و پویا دارای این قابلیت بوده است که خود را با خواست انسانهای دورههای مختلف فرهنگی از نوع دوره صفوی تا دوره قاجار و دوران معاصر تطبیق دهد .
اکنون تا حدودی میتوان بخشی از دلایل سقوط فرش ایران در بازارهای دنیا را دریافت . عرضه فرشهایی با نقوش تکراری ( لچک ترنجها – اسلیمیها – گل فرنگها – دسته گلی و ماهی و غیره ) که به آسانی نیز قابل تقلید میباشد و رنگهای غیر ایرانی و فاقد جاذبه و کاهش کیفیت ( که در اینجا مورد بحث ما نیست ) از مواردی است که به طور مشخص میتوان نام برد . در اینجاست که میتوان به هویت درونی و ذاتی فرش ایران و اهمیت نقش و رنگ مصرفی یک فرهنگ پی برد . برای آنکه بدانیم چگونه نقش و رنگ در فرش یک مفهوم فرهنگی مییابد نگاهی به ارزش این دو کیفیت در فرشهای گذشته ایران نگاهی میاندازیم .
در تاریخ فرش ایران دو دوره با شکوه با دهها نمونه درخشان و زیبا شاهدی بر ارزش بالقوه هنری و اقتصادی این فرآورده ملی است . دوره اول مربوط به فرشهای عصر صفوی است که به نظر میرسد نیازی به بحث درباره ارزش کمی وکیفی آنها نباشد و تا حدودی همگان نسبت به ارزش آنها در تاریخ هنر و فرهنگ جهان آگاهی دارند، اما دوره دوم که پس از حدود دو قرن انفعال در اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی آغاز میشود، با گسترش ابعاد تجاری و حضور تعداد بیشماری کمپانی و تولیدکنندگان خارجی و بعدها ایرانی ، تعداد بیشتری طراحان زبردست و ماهر و استادکاران رنگرز نیز به این حرفه می پیوندند که اگر از نظر کمی و کیفی بالاتر از تولیدات عصر صفوی نباشد بی هیچ تردیدی هم عرض و قابل مقایسه با آن دوره طلایی میباشد .
مقایسه این دو دوره مبین دو مطلب بسیار اساسی است :
وجه اشتراک کلیه این فرشها در استفاده از نقوش و طرحهای ایرانی به ویژه نقوش بومی و محلی گسترده در تمام مراکز تولید فرش است.همچنین استفاده از رنگهایی که استادان بلا منازع ایرانی ( چه در سطح کارگاهی و چه در نقاط روستایی و به صورت محلی ) از چندین گیاه محدود و شناخته شده به مدد ذوق و اندیشه عارفانه و نگاه فطری رنگ شناسانه خویش به دست میآورند و بهره گیری از پشمهای محلی و بومی و دقت و امانت و درستی و تعهد بافت سالم ( بدون تأکید بر ریزبافی ) راز مرغوبیت فرش در این دوره ها بوده است . این فرشها ( به جز استثناهایی ) مصرف کاربری و قابلیت حفظ زیبائی و دوام و عمری طولانی داشتهاند .
فرشهای دوره صفوی به طور عمده شامل فرشهای بزرگ پارچه و کارگاهی بودند که در آنها از طراحان ماهر و نقشههای از پیش طراحی شده و نظارت استادکاران استفاده میشده است . این فرشها علیرغم ارزش هنری آنها در استفاده از نقوش عالی و رنگآمیزی زیبا کمتر با هدف تجاری و به صورت گسترده قابل تولید بوده و مصارف لوکس و اشرافی و برحسب سفارش داشتهاند.در فرشهایی که در اوایل سده اخیر شکل گرفت علاوه بر تولیداتی از نوع بالا، روال اصلی بر اساس نوعی تولید انبوه با نقوشی که اصالت و هویت ایرانی آنها برخاسته از ذهن غنی و پرتخیل توده های روستایی و عشایر ایران بر اساس ویژگیهای قومی، نژادی و اسطورههای تاریخی و هنری و روایی و غیره بوده است. این نوع فرشبافی در متجاوز از بیست هزار نقطه قالیبافی ایران جریان داشته و گوشهای از آن را سیسیل ادواردز که خود تاجر و کارشناسی هنر دوست و خبره بود، در کتاب قالی ایران به صورت فرشهایی بیشتر کوچک پارچه نشان داده است که نوعی فرشبافی بسیار زیبا، بکر و غنی و اصیل بومی و در عین حال به شدت تجاری بوده است .
توجه به مجموعه ویژگیهای هر دو دوره و یا دورههای دیگری که فرش ایران از حرمت و اعتبار و ارزشی بهرهمند بوده،نشان میدهد که کالایی که بنام فرش دستباف ایران به سراسر دنیا صادر میشده همواره دارای ساختار کیفی در حد عالی و برخوردار از نقوش و رنگهای بی نهایت گسترده و زیبای ایرانی بوده است .
الف – چگونه ویژگیهای ساختاری ارزش ماهیتی مییابند.
تداوم تاریخی تولید فرش و حضور علاقمندان این کالا در تمام دورهها و مواجهه با سلیقه های مختلف، بیانگر کیفیتی فراتر از یک نیاز صرفاً مادی و تجاری است که ما در اینجا سعی خواهیم کرد تحول و مبنای حرکت سازنده فرش یعنی ساختار مادی و کیفیت تجسمی فرش را به سوی یک جریان اصیل هنری فرهنگی نشان دهیم .
اشاره به نکات زیر نشان میدهد که گاه چگونه ویژگیهای ساده مادی و یا فنی در یک کالا میتواند پابپای ارزشهای هنری و زیبا شناختی حرکت کرده و مفهومی فرهنگی بیابد .
در تعریف ساختار فرش ایران دو معیار طول عمر و پاخوری که اصلیترین تعاریف توجیه تجاری فرش است به کیفیت پشم و مواد مصرفی و ثبات رنگ برمیگردد . تجربیات عملی که تئوریهای علمی هم مدیون آن است، اینکه پشم ایرانی به لحاظ مشخصات خاص خود مناسب ترین لیف برای مصرف در فرش ایرانی است در این مورد گاه پشمهای ظریف و لطیف خارجی نوعی خاصیت ضد ارزش به فرش میبخشد و نباید تعجب کرد اگر بدانیم که مجموعه رنگهای زیبای فرش ایران در همه دورهها، درخشش و شکوه خود را مدیون چندین گیاه محلی نظیر رناس و پوست گردو و پوست انار و برگ مو و نمونه هایی از این دست و گاهی از انواع گیاهان خاصی است که در ایران میروید . ثبات و پایداری این رنگها به خوبی قابل قیاس با بهترین رنگهای صنعتی و شیمیایی دنیای امروز میباشد و بر این مطلب باید تنوع خاص رنگهای طبیعی را که ناشی از ترکیب ناخالص ماده رنگی ( به علت حضور چند رنگ مختلف در ریشه گیاه و یا شرایط پرورش آن) است و باعث جلوههای رنگی متفاوت در طول سالیان کاربرد میشود ، به عنوان یک ویژگی عالی و استثنایی افزود . این تأثیر شگفت رنگهای گیاهی و طبیعی و قابلیت تغییر رنگ انها در گذر زمان و بر اثرپاخوری که ایرانیان از صدها سال پیش بدان پی بردهاند، ارزشی غیر قابل انکار در فرش ایران است و به بسیاری دلایل شناخته و ناشناخته و تأئید غالب خبرگان و هنرشناسان فرش رنگ شده و با رنگ طبیعی را در میان صدها فرش رنگ شده با رنگهای صنعتی میتوان به آسانی تشخیص داد .
ب – بخش هنری فرش از دو اصل نقش و فام رنگ (حالت و کیفیت درونی رنگ ) اعتبار مییابد :
ب – 1- رنگ در فرش
دانشمند انگلیسی هکلوت که در قرن شانزدهم میزیست به یکی از بازرگانان هم میهن خود میگوید " در ایران فرشهایی از پشم زبر که در دو طرف دارای ریشههای نخی است خواهی دید . این فرشها بهترین انواع فرش عالم و رنگهای آنها بهترین و زیباترین رنگهاست . تو باید به این کشور بروی و به انواع شیوهها متوسل شوی تا بتوانی از مردم آنجا طرز رنگ کردن ( خامه ) قالی را یاد بگیری . زیرا اینها به طوری رنگشده که باران و سرکه و شراب در رنگشان تأثیر نمیکند . چون تو این علم را از آنها آموختی به اسرار آن دست خواهی یافت و خواهی توانست در رنگ کردن فرش آن را به کار بری و در تداوم آن اطمینان داشته باشی " .
چنین تعریفی را نه فقط هکلوت بلکه بعدها از زبان شاردن و کسان دیگری نیز شاهدیم و این شاید کمترین دلیلی است بر آنکه چگونه در دنیای حاضر رنگهای شیمیایی و صنعتی با دامنه گسترده هزار رنگ خویش هنوز قادر به رقابت با هویت تاریخی ، و فرهنگی چند رنگ محدود نیستند . به این ترتیب با قاطعیت میتوان گفت که ارزش رنگ در فرش ایران نوعی ارزش درونی و ذاتی و ناظر بر تأثیر استاد کار رنگرز و محیط زیست و تفکر و نگاه او بر رنگ است و بر اساس همین نگاه و تجربه است که رنگرز کرمانی در رنگرزی با مادهای مثلاً رناس نتیجهای کاملاً متفاوت از کار رنگرز کردستانی با همان ماده رنگی ارائه میدهد . بر اثر همین نگاه است که فرش رنگ شده با دست رنگرز هنرمند ایرانی را میتوان به عنوان شاهکاری از هنر رنگآمیزی و رنگرزی در کنار آثار هنرمندان بزرگ دنیا قرار داد .
ب – 2- طرح و نقشه در فرش :
بر اساس یک پیش داوری نادرست، اعتقاد بر آن است که طرحها و به تبع آن نقوش فرش کاملاً قابل تشخیص و تثبیت بوده و به همین دلیل میتوان آنرا به وسیله کامپیوتر وبعضاً عامل انسانی ترسیم و تثبیت کرد. صرفنظر از هنر طراحی فرش که بهر حال حاصل ذوق و تجربه انسانی بوده و در مورد فرشهای شهری و کارگاهی ارزش آن کاملاً مشهود است، باید گفت که طرح ها و نقوش فرش اگر چه قابل تشخیص میباشد، ولی تثبیتپذیری ارزشی برای آن تلقی نمی شود. دلیل کاملاً آشکار این استدلال وجود طرحهایی نظیر لچک ترنج – انواع اسلیمی، ماهی و غیره است که از طریق انتقال طبیعی فرهنگی در نقاط مختلف ایران با ویژگیهای مختلف بافته میشوند و نقش ماهی که متجاوز از صد نوع آنرا حتی در روستاها میتوان مشاهده کرد .
روشنترین نتیجه این است که نقوش و طرحهای ایرانی با تأثیرپذیری از ذهنیتهای فرهنگی نظیر نژاد – قوم – منطقه – آداب و رسوم، آیین و غیره همان عامل هویت بخش فرشهای ایران میباشند و دقیقاً بر حسب همین تحول فرهنگی و تاریخی است که در فرش ایران نقوش لری – کردی – بلوچی – ترکمنی- ارمنی و در مقیاس شهری کرمانی و اصفهانی و تبریزی قابل تشخیص میباشد . این گونه گونی ارزشمند است که طرح سنتی و شناخته شده مثلاً نوع اسلیمی و گل شاه عباسی طراحی و حتی بافته شده در خراسان کاملاً از نوع اصفهانی آن قابل تشخیص می باشد . این همان خصلت یگانه و از قابلیتهای با ارزش فرش ایران است که به وسیله کامپیوتر و یا عوامل انسانی خارج از مرزهای ایران قابل تقلید نیست .
در اینجا لازم است اشاره ای داشته باشیم به مسأله ثبت نقوش و طرحهای ایرانی که امروزه از زبان بسیاری به دلیل مورد تقلید قرار گرفتن یکی از عوامل از دست رفتن بازارهای ایران تلقی میشود . اگر چه این بحث نیاز به بررسی بسیار گسترده و کارشناسانه دارد . فقط به عنوان اشاره و بدنبال آنچه در بالا گفته شد یادآور می شوم :
- آنچه در کشورهای دیگر قابل تقلید است فقط نوعی فرش شهری و نقشهدار بوده و به خصوص با رواج نقشههای چاپی این نوع تقلید برای بیگانگان آسانتر شده است .ضمناً باید دانست زیان استفاده از نقوش سنتی فرش بر روی فرشهای ماشینی کمتر از آنچه به وسیله دیگران کپی میشود نیست .
- اصلیترین و غنیترین بخش نقوش ایرانی مربوط به فرشبافی بدون نقشه یا سنتیباف بر اساس نقشههای محلی و بومی با کیفیت طبیعی تکثر یابنده آنهاست و چنانچه این بخش آسیب دیده توان فرهنگی ما حمایت و تقویت شود به هیچ روی از بابت تقلید بیگانگان نباید نگرانی داشت .
- شاید لازم باشد به این سؤال پاسخ دهیم که منظور از نقوش ایرانی مربوط به کدام واقعیت تاریخی و فرهنگی میشود ؟ ایران باستانی و کهن بسیاری از شهرهای آسیای مرکزی و یا افغانستان را در برمیگرفت که امروزه از محدوده ی مرزهای ایران خارجاند و در عین حال نقوش مشابه نقوش سنتی ایران را به وسعت و تنوع میبافند . به شهر هرات یکی از مراکز فرهنگی قدیم ایران و و محل رشد و بالندگی استاد بزرگ نقاشی ایران کمال الدین بهزاد در مکتب هرات توجه کنیم که عیناً نقوش گنبدها و فرشهای ایرانی را در سابقه کار خویش در آن مکتب دارد و همچنین ترکمنستان ، آذربایجان و از این سو در بغداد و ترکیه و سوریه و برخی نقاط دیگر ، این نقوش رواج داشته است.
- شاید در این مورد بتوان طرحهای خاص طراحان عمدتاً شهری را با تأئید نظر کارشناسان فنی ثبت کرد که نوعی حمایت از استادان بزرگ این حرفه میباشد . بهر حال ایرانیان یکی از ماهرترین و تواناترین بافندگان فرش دستباف بانقوش و طرحهایی میباشند که حاصل همآهنگی و آمیختگی فرهنگ متنوع و متفکر وابسته به انسان ایرانی است که بزرگترین ارزش آن ناشی از سیلان فعال و حساس ذهن انسانی هویتمند است .
به یک تعبیر کلی اگر تنوع و تکثر در نقوش ( فرشهای ماشینی و یا طراحهای صنعتی ) و رنگهای شیمیایی و صنعتی نوعی حرکت در طول و بر حسب امکانات نامحدود آنهاست . تنوع و تکثر نقوش و رنگهای گیاهی نسبتاً محدود ایرانی نوعی حرکت عرضی و بر حسب خاستگاه و محل تولید آنها می باشد و حاصل کار هیچ عامل دیگری جز حضور انسان ایرانی با خصوصیت و ذهنیتهای خاص او نیست . کلیه این تعاریف بیانگر ارزش نقش و رنگ به عنوان مفهومی فرهنگی و هویتی است .
ناچاریم بپذیریم که در این زمان حرکت ناگزیر جوامع روستایی و عشایری به سوی شهرنشینی و تغییر نوع نگرش و برداشت از زندگی، عامل بسیار مهمی در تغییر نقوش روستایی و عشایری به شهری ( نقوش چاپی – گرافیکی – کامپیوتری ) بوده است امّا بیتردید تغییر نگرش سنتی به فرش و استفاده از راهکارهای علمی آنچنان که کشورهای پیشرفته دیگر برای حفظ سنتهای با ارزش ملی و فرهنگی خود به کار گرفتهاند تنها راه است .
تأکید بر حضور انسان طراح بافنده و رنگرز ایرانی و شیوههای سنتی کار آنها ( به عنوان مثال جستجوی نقوش گم شده و یا استفاده از رنگهای سنتی و گیاهی و قطعات واگیره به عنوان الگوی بافت ) در سایه تأمینهای انسانی و اجتماعی با استفاده از علوم و دانشهایی که راههای حفظ هنرها و مواریث ملی را به ما میآموزند . شاید بتواند بقایای آنچه که بنام فرش دستباف ایران وجود دارد نجات دهد.
برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر24 مراجعه کنید
سایت شهر24 مرجع آگهی های رایگان.با سایت شهر24 دیده شویدفرش دستباف به عنوان کالای نمادین کشور ایران است تا جایی که وقتی نام فرش دستباف در سراسر دنیا به زبان می آید کشور ایران در ذهن ها تداعی می شود چرا که بهترین و زیباترین فرش ها در جهان فرش های دستباف ایرانی است .اما متاسفانه در سالهای اخیر فرش دست باف نسبت به گذشته کمتر خریداری می شود .
در گذشته فرش دستباف حرف اول را میزد و به عنوان پس اندازی برای آینده محسوب می شد که با گذشت زمان و کهنه شدن به ارزش آن افزوده شده و گرانبهاتر می شد.امروزه به دلیل قیمت گران فرش دستباف و مقایسه قیمت آن با فرش ماشینی توان خرید این فرش از عهده بسیاری از افراد بر نمی آید .
اما خرید فرش دست باف به این خاطر که عمر طولانی دارد و با پا خوردن به قیمت آن افزوده می شود و شما می توانید آن را به عنوان پس اندازی برای آینده در نظر بگیرید بسیار به صرفه است .
همچنین با خرید این هنر ارزشمند نه تنها قدردان هنرو هنرمند تولید کننده آن هستیم بلکه به سلامت خود نیز کمک کرده ایم چون فرش دستبافت انرژی دهنده و ضدآلرژی است.
فرش واژه ای عربی به معنای زمین است و در زبان فارسی به معنای مفاهیمی مانند گسترده شدن، زیرانداز و کفپوش است. تاریخچه بافت و تولید فرش در ایران به دوران صفویه (1736 1501 میلادی) برمی گردد. قرن 16 و 17، آغاز شکوفایی هنر «فرش»بافی در ایران است.
حدود یک سوم فرش دستباف کل دنیا در ایران بافته می شود و 30 درصد از بازار صادرات فرش دستباف در دنیا، در دست کشور ماست. فرش دستباف ایرانی در سه قالب اصلی ترنج، خشتی و افشان بافته می شود که لچک ترنج طرفدار زیادی نسبت به باقی طرح ها دارد و اکثر فرش های موجود در خانه های ایرانیان طرح ترنج است که در اطراف حاشیه هایی پهن و در وسط طرح های بیضی و دایره ای دارد و این طرح در فرش های دستباف، از معماری دوره اشکانیان الهام گیری شده است. اگر می خواهید فرش دستباف بخرید ، بهتر است قبل از این کار نکته هایی را که برای خرید یک فرش دستباف خوب لازم است، بدانید.
جلوه زیبا و درخشنده بودن
فرش دستباف نسبت به فرش ماشینی از ارزش هنری والاترو ویژگی های برتری برخوردار است و از دور و نزدیک جلوه زیبایی دارد و درخشنده می باشد.
اختلاف در ابعاد
یکی از مشخصات فرش دستباف این است که درابعاد آن در قسمت های بالا و پایین چند سانتی متر اختلاف وجود دارد . این ویژگی عیب به شمار نمی رود، اما در قالیچه های کوچک ممکن است به چشم آید. اگر می خواهید از تقارن فرش اطمینان یابید فرش دستباف را از قسمت میانی تا کنید و اختلاف قسمت بالا و پایین فرش را دریابید.
تقارن رنگ
ویژگی های یک فرش دستباف تقارن رنگ آن است. زمان خرید فرش دستباف در نور طبیعی رنگ آن را بررسی کنید و به تقارن رنگ در قسمت های متقارن توجه نمایید . باید بدانید که رنگ فرش دستباف در جهت خواب آن تیره تردیده می شود. دقت کنید اشکال و هندسه طرح جایی نیمه کاره باقی نمانده باشد.
انعطاف پذیر بودن پرز فرش
از خصوصیات یک فرش دستباف درخشان و انعطاف پذیر بودن پرز فرش دستباف است. در خرید فرش دستباف دقت کنید که رنگ سطح فرش دستباف با قسمت انتهایی پرز اختلاف نداشته باشد، زیرا اختلاف داشتن رنگ ها نشانه این است که با رنگ های جوهری فرش را رنگ کرده اند و ممکن است این فرش با شسته شدن رنگ بدهد. اگر پرزهای فرش دستباف خشن باشد فرش سخت تر تمیز خواهد شد.
بالارفتن ارزش مالی و هنری با پا خوردن
یکی از ویژگی های فرش دستباف این است که فرش دستباف هر چه بیشتر پا بخورد و هرچه بیشتر بماند ارزش مالی و هنری اش بیشتر می شود زیرا این فرش با پا خوردن ، نور و شست و شو زیبایی هایش بیشتر شده و چشم نوازی آن از دست نمی رود مخصوصا اگر این فرش با مواد رنگزای طبیعی رنگ شده باشد.
بکار رفتن الیاف طبیعی در آن
یکی از ویژگی های متفاوت فرش دستباف نسبت به فرش ماشینی این است که این فرش به علت مواد طبیعی به کار رفته در آن در تابستان سرد و در زمستان گرم است اما فرش ماشینی به علت مواد پلاستیکی اش دارای این خصوصیت نیست.
رنگ ندادن فرش دستباف
چنانچه در دنیای مد نمناک اشاره شده است برای خرید یک فرش دستباف مرغوب قبل از پرداخت پول روی قسمتی از فرش یک دستمال نمداربکشید ، در صورتی که رنگ فرش دستباف مصنوعی باشد فرش به دستمال رنگ خواهد داد.
عمر و ماندگاری بالا
عمر و ماندگاری فرش دست باف نسبت به همه ی کف پوش های دیگر بیشتر است و برای پاکیزگی و تنظیف قابلیت بسیار بالایی دارد.
آرامش روحی و روانی
از ویژگی های یک فرش دستباف این است که شما با دیدن طرح ها و رنگ های متنوع آن آرامش روحی و روانی می یابید واز آن لذت خوهید برد . برای خرید فرش دستباف فرشی را انتخاب کنید که با دیدن طرح و نقشه و رنگبندی آن لذت ببرید.
تولید نشدن الکتریسیته ی ساکن
مزیتی که فرش دستباف نسبت به سایر کف پوش ها دارد این است که به علت استفاده شدن از پشم و ابریشم و پنبه به عنوان مواد اولیه در آن ، الکتریسیته ی ساکن از فرش تولید نمی شود که این خصوصیت یکی از بهترین ویژگی های فرش دست باف است.
تامین سلامت جسمانی فرش دستباف
فرش دستباف به تامین سلامت جسمانی کمک خواهد کرد و هیچ گونه حساسیتی بوجود نمی آورند زیرا در این نوع فرش الیاف طبیعی بکار رفته و مواد تشکیل دهنده آن از طبیعت گرفته شده اما در فرش ماشینی از الیاف مصنوعی استفاده گردیده که به کار رفتن الیاف مصنوعی در فرش ماشینی برای بیماران مبتلا به آسم خطرناک است زیرا سبب بروز حساسیت می شود . کودکان خصوصا نوزادان بشدت در برابر مواد مصنوعی و شیمیایی آسیب پذیر هستند پس استفاده از فرش ماشینی برای کودکان نیز مضر است.
برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر24 مراجعه کنید
سایت شهر24 مرجع آگهی های رایگان.با سایت شهر24 دیده شوید
به چه نکاتی در خرید فرش دقت کنیم
انتخاب از روی سلیقه و آزادی عمل در انتخاب تصمیم خرید فرش را حتیالمقدور در مواقعی که بازار ساکتتر است عملی کنید و با بازدید از چند تجارتخانه معتبر و ملاحظه امکانات و تسهیلاتی که برای شما فراهم میکنند فرش مورد نظر خود را از میان مجموعه فرشهای آنان انتخاب کنید. نظرات مشورتی فروشندگان خبره فرش را قبول کنید ولی هیچگاه به طور مطلق تسلیم سلیقه و نظر آنها نشوید. فرشی را انتخاب کنید که مناسب با احتیاج شما و مطابق با بودجه شما و باب سلیقه شما باشد. در موقع خرید بدون روی دربایستی و ملاحظهکاری از فروشنده بخواهید تا تمام فرشهایی که در فرم و اندازه دلخواه شما است نشان بدهد و یا اصطلاحاً ورق بزند تا از میان آنها بتوانید چند تخته فرش را که بیشتر به سلیقه و نظر شما نزدیک است انتخاب کنید. سعی کنید از مؤسساتی فرش خریداری کنید که آزادی عمل و نیز امتحان فرشهای انتخاب شده را برای شما بدون هیچگونه الزام خریداری فراهم کند و فرشهای مطلوب شما را به منزل بیاورند.
بررسی فرش از لحاظ طرح و اندازه
برای خرید فرش به اندازههای آن نیز باید توجه کرد. از چند سانتیمتر اختلاف در ابعاد فرش در قسمتهای بالا و پایین که اصولاً از مشخصات فرش دستباف میباشد میتوان چشمپوشی کرد ولی بیشتر از این حدود بالاخص در قالیچههای کوچک عیب فرش به شمار میرود. با تا کردن فرش از قسمت میان و روی هم قرار دادن این دو قسمت میتوان تقارن طرح را نسبت به محورهایی که از مرکز فرش میگذرند تشخیص داد. این عمل را میتوان به وسیله متر و یا خط کش مدرج نیز انجام داد و فاصله نقاط مختلف فرش را نسبت به یکدیگر سنجید. تقارن رنگ نیز در اشکال بافته شده در فرش را مورد توجه قرار دهید و همچنین دقت کنید که موتیفها و اشکال طرح در متن فرش ناتمام گذارده نشده باشد و هر خط و شاخهای شکل و امتداد طبیعی خود را داشته باشد و ناگهان در میان طرح قطع و ناپدید نشده باشد.
مطالعه فرش در نور طبیعی و توجه به رنگ آن و اطمینان از ثبوت رنگهای آن
همچنین فرش را باید از زوایای مختلف و در نور طبیعی مورد مطالعه قرار داد. رنگ فرش در جهت خواب آن تیرهتر از رنگ آن در جهت عکس خواب فرش به نظر میرسد در نتیجه خطوط طرح درجهت عکس خواب به نحو مشخصتری دیده میشود. همچنین باید رنگ فرش در تمام سطح آن یکنواخت باشد و مخصوصاً در فرشهای کف ساده دو رنگی و اختلالات رنگ دیده نشود. لذا رنگ فرش به اندازه کافی غنی و کامل باشد و قسمت انتهایی پرز با رنگ سطح فرش اختلاف نداشته باشد چون این اختلاف نمودار آن است که فرش با رنگهای جوهری رنگ شده است. با مالیدن تکه پارچه مرطوب بر روی قسمتهای رنگدار مشکوک میتوانید از ثبوت رنگهای فرش اطمینان حاصل کنید.
بررسی کیفیت پرزهای فرش
فرش را از نظر کیفیت پرزهای آن نیز باید مورد بررسی قرار داد. پرز فرش باید با دوام، درخشان و انعطاف پذیر باشد فرشهای با پرز نرم نسبت به فرشهای با پرز ضخیم دوام کمتری دارند و همچنین تمایل بیشتری به جذب گرد و خاک داشته و مانند فرشهای با پرز خشن نیز تمیز نمیشوند.
مطالعه پشت فرش از لحاظ نحوة تراکم و کوبیدگی پودها و یکنواختی طرح
شاید مهمرین عاملی که در انتخاب فرش باید مورد توجه قرار گیرد بافت آن است. برای بررسی چگونگی بافت فرش بهتر است آن را از قسمت پشت مورد مطالعه قرار دهید چون در پشت فرش کیفیت بافت مشخصتر است. با مطالعه پشت فرش به بسیاری از نکات آگاهی خواهید یافت که با بررسی رویه فرش امکان آن میسر نیست از قبیل تعداد گرهها، نحوه تراکم و کوبیدگی پودها و همچنین یکنواختی طرح، شمارش دقیق گرهها در واحد سطح را به کمک ذرهبینی که به یک قاب مدرج به واحدهای اندازهگیری (سانتیمتر - اینچ) متصل شده است میتوان انجام داد. با این وسیله تعداد گرهها را در عرض و طول یک قاب جداگانه بشمارید و در یکدیگر ضرب نمایید تا تعداد گرههای موجود در واحد سطح فرش به دست آید. ولی در این کار نهایت دقت باید معمول شود چه اختلاف شمارش یک و یا دو گره نتایج بسیار غلطی را در محاسبه کلی ارائه خواهد داد. برای صحت بیشتر محاسبه بهتر است شمارش گرهها را در چند نقطه مختلف فرش انجام داده و معدل آنها را ملاک محاسبه قرار دهید (تراکم قسمتهای پایین فرش معمولاً بیشتر از قسمتهای بالایی آن است).در مورد بافت فرش توجه داشته باشید که پود فرشهای یک پوده هیچگاه به چشم نمیخورد و تنها در فرشهای دو پوده و بیشتر است که بعضاً در پشت فرش امتداد پودها دیده میشوند و هرگاه ردیفهای بافته شده بهتر کوبیده شده باشند پودها کمتر دیده میشوند.
بررسی فرش از لحاظ پوسیدگی و همچنین رفوشدگی
با ملاحظه پشت فرش قسمتهایی را که بافت ناجور داشته و یا احتمالاً پوسیده و یا رفو شده باشند بهتر میتوان تشخیص داد قسمتهای رفو شده معمولاً زبرتر و محکمتر از دیگر نقاط فرش است و با کمی دقت علائم سوزن خوردگی را در آن میتوان مشاهده کرده و بعلاوه با تا کردن فرش در سمتهای مشکوک به پوسیدگی صدای خفیف و مخصوص شکستگی احساس خواهد شد.در موقع بررسی پرزهای فرش توجه داشته باشید ارتفاع پرز معیار ظرافت فرش نیست. برای کنترل کیفیت پرزهای فرش و چگونگی پرداخت آنها باید پرزها را با دست مالش داد در قسمتهای مختلف ارتفاع پرزها باید به یک اندازه بوده و اثر از تموج در آنها نباید باشد.یکی از دلایل نامنظم بودن پرزها علاوه بر پرداخت ناجور و نامنظم شستشوی خشن الیاف فرش است.
خرید از تجارتخانههای معتبر که فرش خریداری شده را ضمانت میکنند.
در مورد مکان خریداری فرش باید گفت که هیچگاه فرش را از افراد نامشخص و مشکوک خریداری ننمایید. برای از دست ندادن نقدینه خود و جلوگیری از گرفتاریهای بعدی منطقیتر است حتی با قیمتهای بالاتر فرش را از تجارتخانههای معتبر و با سابقه و شهرت خوب و یا از فروشندگان مجاز و سیار این مؤسسات خریداری کنید. به هنگام خرید فرش حتماً ورقه خرید و ضمانتنامهای که حاوی تمام مشخصات فرش است از فروشنده درخواست کنید. این مدارک در موقع خرید و فروش بعدی، سرقت، بیمه و حمل و نقل فرش بسیار مفید واقع خواهد شد. در ضمانتنامه فرشهای قدیمی و آنتیک علاوه بر مشخصات معمولی باید سال بافت و حتیالمقدور شجرهنامه فرش مندرج باشد.
هماهنگی با دکوراسیون منزل
رعایت برخی اصول در رابطه با انتخاب فرش و دکوراسیون، علاوه بر آنکه نشانگر ذوق و سلیقه خریدار است در دوام و پاکیزگی و نمود هرچه بیشتر فرش نیز تاثیر انکارناپذیری دارد. در این ارتباط باید عوامل رنگ، بافت و طرح فرش را مورد توجه قرار داد به عنوان مثال فرشهای کم دوام، ظریف، ابریشمی، قدیمی و عتیقه و یا زمینه روشن را نباید در اطاق نشیمن، نهارخوری و اطاقهای کودکان قرار داد. محلهای مناسب برای اینگونه فرشها معمولاً اطاقهای پذیرایی، خواب، کتابخانه و به طور کلی مکانهای کم رفت و آمد میباشد. فرش اطاق نهارخوری باید به اندازهای باشد که پایههای صندلیهای مستقر در اطراف میزنهارخوری کاملاً بر روی آن قرار گیرد. به عبارتی دیگر ابعاد فرش باید از هر طرف حداقل 60 تا 70 سانتیمتر بزرگتر از اندازههای میز نهارخوری باشد. در سالنهای پذیرایی فرش مقابل مبلها و کاناپه را به اندازهای انتخاب میکنند که ضمن پوشش مساحت مور نظر مقداری از سطح آن نیز زیر پایههای مبلها و کاناپه قرار گیرد. توصیهای دیگر در این مورد داریم و آن این است که هیچگاه مساحت مقابل کاناپه و مبلها را با یک جفت قالیچه مفروش ننمایید که از نقطه نظر زیبایی تاثیر نامطلوب و ناخوشایندی دارد. به جای مفروش نمودن اطاق خواب با یک تخته فرش بزرگ که اجباراً قسمتهایی از آن زیر تخت خواب میرود توصیه میشود از چند تخته قالیچه کوچک و پاتختی ترجیحاً رنگهای روشن استفاده شود. عامل طرح در انتخاب فرش برای مکانهای مورد نظر نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است به عنوان چند اصل کلی میتوان گفت که در منازل و محلهایی که با مبلمان استیل و تزئین شده باشند. طرحهای گلدار و همچنین فرشهایی با طرحهای هندسی و در آپارتمانها و ساختمانهایی که مبلمان آنها از نوع مدرن است فرشهایی با طرحهای هندسی و شاخه شکسته جلوه و زیبایی بیشتری دارند. فرشهای ترنج دار در سالنهای پذیرایی و در محلهایی که نقش ترنج آن در معرض دید کامل باشد و قالیهای با نقش سرتاسری و یا خنثی در سالنهای نهارخوری و پذیرایی و نشیمن و کتابخانه منظره بهتری دارند.
فرش ایران و چگونگی طبقه بندی آن
نقوش فرش ایران و نگاره های تزیینی آن و از همه مهمتر مفاهیم بنیادی و شاید هم راز آمیز آنها ، از جمله مباحث تخصصی فرش ایران می باشد که در طی چند دهه ی اخیر بسیار مورد توجه فرار گرفته است .
در خصوص طبقه بندی صحیح و اصولی طر ح های فرش ایران و همچنین مبانی بنیادی آن تا چند سال اخیر کار چندانی صورت نگرفته بود ، امل به تدریج مطالعات انجام شذه به ویژه توسط کارشناسان و محققین ایرانی که متاسفانه هنوز از طرفداران زیادی برخوردار نیست ، می رود تا دنیای جدیدی را از طبقه بندی علمی – هنری – طر ح های فرش ایران را ارائه دهد .
از برکت بسیاری از این مطالعات در برخی موارد رمز پردازی و نماد گرایی نقوش فرش ایران نیز آشکار گشته و نتایج حاصله افزون بر سایر دلایل ، بر ارزشهای هنری فرش ایرانی افزوده است ، قبل از پرداختن به مباحث جدیدی که در طی سالهای اخیر برای طبقه بندی فرشهای ایران مورد توجه قرار گرفته و همچنین مروری بر نظریات کارشناسان غربی در مورد نقشه های فرش ایران ، به معرفی یک طبقه بندی قدیمی از طرحهای فرش ایران می پردازیم که بیش از دو دهه از عمر آن می گذرد و می توان گفت امروزه مورد توجه و استفاده اغلب طراحان و تولید کنندگان فرش قرار گرفته و در ومدارس و دانشگاهها نیز به عنوان طبقه بندی اصلی طرحهای فرش ایران معرفی می گردد .
در این طبقه بندی بدون توجه به دلایل شکل گیری و پیدایش طرحها و نقش ها و حتی ریز نقش های مورد استفاده در فرش ، فقط با توجه به نوع آرایه ها و تزیینات طرح و همچنین اشکال تقلیدی به کار رفته و حتی با توجه به نوع تقسیم بندی متن فرش و جای گیری اشکال و تصاویر در آنها به دسته بندی طرحهای فرش ایران پرداخته اند و سپس با قیاس کلیه ی طرحهای سایر فرشها و توجه به وجوح مشترک طرح در هر فرش با طبقه بندی مذکور ، به اصطلاح تمامی طرحهای فرش ایران را در این فهرست گنجانیده اند. در اینجا با این طبقه بندی آشنا می شویم .
بر اساس این طبقه بندی کبیه طرحهای فرش ایران به 19 گروه اصلی طبقه بندی و هر یک نیز به چند شاخه ی کوچکتر تقسیم می گردند که عبارتند از:
گروه 1 – طرحهای آثار باستانی و ابنیه اسلامی
کلیه
ی طرحهایی که ملهم از نقوش و اشکال تزیینی بناها ، عمارات و کاشیکاریهای
آنها می باشند در این گروه جای دارند . البته طراحان فرش در برخی از طرحهای
اصلی نقوش این بناها حسب سلیقه ی خود تغییراتی را وارد نموده اند اما
ساختار و تشابه اصلی طرح فرش با طرح اصلی بنا کاملا حفظ گردیده است .
معروفترین طرحهای این گروه عبارتند از :
گنبد مسجد شیخ لطف الله ، سردر امامزاده محروق ، گنبد مسجد امام ، تخت جمشید ، طاق بستان مسجد جامع اصفهان و ...
گروه 2 – طرحهای شاه عباسی
اساس
کلیه طرحهای شاه عباسی بر مبنای کاربرد گل معروف شاه عباسی در این طرح است
. در این طرحها گل های شاه عباسی به همراه بندهای ختایی و گاه تلفیق آنها
با اسلیمی ها ، انواع مختلفی از نقوش فرش را ارائه می دهند . انواع طرحهای
این گروه عبارتند از : لچک و ترنج شاه عباسی ، افشان شاه عباسی ، شاه عباسی
درختی ، شاه عباسی شیخ صفی ، شاه عباسی جانوری و ...
گروه 3- طرحهای اسلیمی
قالب
اصلی این طرح بر مبنای گردش های منظم و بغایت سنجیده ی بند های اسلیمی است
. از آنجایی که اسلیمی خود دارای انواعی است اذا با توجه به نوع و شکل آن
نیز می توان طرحهای اسلیمی را طبقه بندی نمود . معرئفترین طرح آن ، اسلیمی
جهان اژدر است . در این نوع اسلیمی به دو شاخه تقسیم شده و حالتی شبیه به
فکین اژد ها را به وجود می آورد . انواع مختلف طرحهای اسلیمی عبارتند ار :
اسلیمی بندی ، اسلیمی افشان ، اسلسمی لچک و ترنج
گروه 4- طرحهای اقتباسی
گفته
می شود اغلب طرحهای این گروه شباهت زیادی با طرحهای فرش مناطق مرزی ایران و
کشورهای همسایه و حتی سایر کشورها دارد و به همین دلیل آنها اقتباسی می
نامند مانند طرخهای معروف به قفقازی و گوبلنی
گروه 5- طرحهای افشان
در
این طرح کلیه ی بند ها و نگاره های فرش پیوستگی و ارتباط کاملی دارند به
نحوی که به نظر می رسد نقاش از هنگام شروع طرح تا پایان آن قلم از کاغذ بر
نداشته و یک ارتباط مداوم بین قسمتهای مختلف نقش بوجود آورده ، به عبارت
ساده تر همان گونه که از نام نقوش این گروه پیداست ، تمامی گل و برگها و
بند های موجود در طرح ، در متن فرش پراکنده و افشان شده اند . طرحهای افشان
اصولاً به گونه ای طراحی می شوند که هیچ یک از گل و برگها قرینه نداشته و
اصول قرینه نگاری در آن وجود ندارد . انواع مختلف طرحهای افشان عبارتند از :
افشان دسته گلی ، افشان حیوان دار ، افشان ختایی و ...
گروه 6 – طرحهای واگیره ای (بندی)
طرح
اصلی آن به گونه ای است که سراسر فرش هم از جهت طول و هم از جهت عرض به
قطعات منظم ثقسیم شده و هر قسمت توسط خطوط و یا بند هایی به قسمت همجوار می
پیوندد و به این ترتیب از به هم پیوستن این قسمتها و بند های آنها کل طرح
بوجود می آید . طرخهای اصلی این گروه عبارتند از : بندی اسلیمی ، بندی خشتی
، بندی ترنجدار ، بندی شیر و شکری ، بندی شاخه گوزنی ، بندی دسته گلی ،
بندی مینا خانی و...
گروه 7 – طرحهای بته ای(بته جقه)
کلیه
طرحهای این گروه بر مبنای کاربرد بته جقه است و به انواع و اقسام مختلف به
تزیین متن و حاشیه فرش با بته جقه ها می پردازد . انواع مختلف طرحهای بته
جقه ای که هر یک به گونه ای شیوه یافته اند عبارتند از : بته میری ، بته
خرقه ای ، بته قلمکار، بته کردستانی و ...
گروه 8 – طرحهای درختی
در
طرحهای این گروه درخت و درخچه های کوچک و بزرگ به ویژه به صورت انفرادی
ترکیب اصلی را تشکیل داده اند و با اجزای دیگری ترکیب شده اند .معروفترین
طرحهای این گروه عبارتند از : درختی سبزیکار ، و درحتی حیواندار.
گروه 9 – طرحهای ترکمن
طرحهای
ترکمن همگی در گروه نقوش هندسی قرار دارند و به صورت ذهنی بافته شده اند .
معروفترین طرحهای ترکمن در ایران که در این گروه نام برده می شوند
،عبارتند از : غزال گز، قاشقی، آخال و ...
گروه 10 – طرحهای شکار گاهی
بنیاد
اصلی این گروه از طرحها نمایش صحنه های شکار و شکار گاه است . به نحوی که
در قسمتهای مختلف طرح یک سوار کار با وسیله ای همانند تیر و کمان یا نیزه
مشغول شکار آهو و یا سایر جانوران است .
این دسته بندی ادامه دارد . در پست های آینده به این موضوع باز هم خواهیم پرداخت