به ریشههای فرش دستباف و ماشینی نگاه کنید:
راه دیگری برای تعیین اینکه یک قالیچه، دستباف یا ماشینی است، نگاه کردن به ریشهی آن فرش است. همانطور که در عکس مشاهده میکنید، ریشهها در فرش ماشینی، به آن دوخته شده است و در واقع جزیی از قالی نیست؛ اما ریشهها در فرش دستباف در امتداد فونداسیون قالی است که به طور کلی از رشتههای تار تشکیل میشود و جزیی از خود فرش است.
به پشت فرش ماشینی و دستباف نگاه کنید:
یکی از بهترین روشها برای اینکه بتوانید تفاوت بین فرش ماشینی و فرش دستباف را تشخیص دهید، نگاه کردن به پشت فرش است. در قالی بافته شده با دست، گرهها کمی ناهموار هستند و یکنواختی کاملی ندارند؛ برخی گرهها ممکن است بزرگتر باشند و برخی دیگر ممکن است کوچکتر باشد.
البته جای تعجب نیست، زیرا این یک فرآیند کاملا دستی است و بافندگان به وسیلهی دست، هر گره را در فونداسیون فرش قرار دادهاند و این امر منجر به ناهمواری و غیر یکنواختی گرهها میگردد؛ از طرف دیگر به دلیل اینکه فرش ماشینی توسط دستگاههای تمام اتوماتیک بافته میشود، به طور معمول پشت این فرشها هموار و یکنواخت است. معمولاً در آثار دستباف گره های زیر و یا پشت فرش کمی ناهمواره هستند و یکنواختی یا ترتیب کاملی ندارند برخی از همین گره ها ممکن است بزرگتر و برخی ممکن است کوچکتر باشند و مسلما در فرش های ماشینی این گره ها بسیار منظم و به صورت یکنواخت میباشد.
به اندازه و الگو یا طرح فرش دقت کنید:
شکل و اندازهی فرش ماشینی و همچنین الگوی آن به طور کلی بسیار دقیق است و طراحی آن به طور معمول از یک طرف به سمت دیگر بازتاب میشود و به ندرت تناقضی در طرح قالی ماشینی وجود دارد.اما در مقابل ممکن است که در فرش دستباف یک تقارن دقیق وجود نداشته باشد، حتی ممکن است که بافندهی قالی دستباف بدون استفاده از یک طرح و بر اساس حافظهی خود آن فرش را بافته است.در آثار دستباف می توان تار و پود ها را در لبه های فرش دید چگونه همدیگر را نگه داشتند بچه گربه ها با دست کوک می خورند چند از این رو معمولاً کاملاً نامستقیم و ناهموار هستند ولی در در آثار ماشینی به خاطر دستگاه دوردوزی معمولاً یکنواخت است .
به لبه یا کنارهی فرش نگاه کنید:
در واقع کنارهی فرش در قالیهای دستباف، رشتههای پود هستند که در لبهی بیرونی قالی پیچیده میشوند و یکدیگر را نگه میدارند. معمولا از کناره یا طرهی فرش برای تشخیص مبدا یا اصلیت آن قالی نیز استفاده میگردد، زیرا بافندگان هر منطقهای روشها و سبکهای متفاوتی برای پایان دادن این کنارههای قالی دارند.
در فرش دستباف، لبهها با دست کوک میخورند و از اینرو ممکن است کاملا مستقیم نباشند و قدری ناهموار باشند ولی کنارهها در فرش ماشینی به وسیلهی دستگاه دوردوزی میشوند و معمولا یکنواخت و هموار دیده میشود.