استراتژی قیمت گذاری فرش دستباف و ماشینی در ایران

استراتژی قیمت گذاری فرش دستباف و ماشینی در ایران

استراتژی قیمت گذاری فرش دستباف و ماشینی در ایران :: امروزه صاحبان صنایع و بنگاه های تجاری برای به دست آوردن سهم بیشتری از بازار رقابتی ایجاد شده، بایستی ضمن بهره گیری از دانش بازاریابی، برای حضور خود در بازار، برنامه روشن و مدونی داشته باشند. یکی از ابزارهای مهم در برنامه ریزی و سیاستگذاری در حوزة بازاریابی، آمیخته ی بازاریابی است. محققان این حوزه، عوامل و متغیرهای متعددی را برشمرده اند که هر کدام در حوزه بازاریابی محصولات متفاوت، سودمند می باشند. آمیخته بازاریابی فرش دستباف از پنج عنصر کلیدی محصول، قیمت، ترفیع، توزیع و اصالت هنری و تاریخی تشکیل شده است. برای تعیین اهمیت هرکدام از شاخص ها از آزمون علامت و در راستای رتبه بندی هرکدام از شاخص ها و سپس عوامل کلی از آزمون فریدمن(Milton friedman) استفاده گردید. نتایج حاصل نشان می دهد که اهمیت عوامل آمیخته به ترتیب عبارتند از اصالت هنری و تاریخی، ترفیع و تبلیغ، محصول، قیمت و در نهایت، توزیع(چیت سازیان،۱۳۸۹).
در این مقاله پژوهشی، عامل قیمت گذاری و تکنیک های مورد استفاده استراتژی قیمت گذاری فرش در شرکت سهامی فرش ایران مورد بررسی قرار گرفته است. چراکه وجود یک برنامه استراتژی مناسب قیمت گذاری برای فرش، موجب افزایش توان رقابت پذیری در صادرات و نیز تقویت بازاریابی در رقابت داخلی می-شود.

واژگان کلیدی: قیمت گذاری، بازاریابی، فرش دستباف.

استراتژی قیمت گذاری فرش

مقدمه:
از جمله دلایل کلیدی و مهمی که سبب افول و رکود بازار فرش گردیده است، کم توجهی به اصول و مبانی بازاریابی و تجارت نوین است. این کمبود توجه در درازمدت سبب کمتر شدن مزیت های رقابتی فرش دستباف ایرانی در سطح ملی و جهانی می گردد و سهم بازار ایران را به شدت کاهش خواهد داد (چیت سازیان،۱۳۸۹).
استفاده نکردن از راهبرد قیمت گذاری مناسب فرش در بازارهای جهانی، عدم توجه به توسعه صادرات فرش جهت کسب درآمد ارزی، کاهش نیاز به کشورهای خارجی جهت توسعه این صنعت، بازگشت سریع سرمایه و مشاغل جانبی که به همراه دارد مانند، پرورش کرم ابریشم و نوغان‌داری ، تولید ابریشم، توسعه دامداری برای به دست آوردن پشم مرغوب، توسعه کشاورزی جهت کاشت پنبه و گیاهان رنگی که با وجود استعداد فراوان کشورمان در زمینه کشاورزی هرساله به علت عدم وجود گیاهان رنگی مورد نیاز، مقادیر فراوانی رنگ شیمیایی مصنوعی از خارج وارد می‌شود که باعث لطمه به فرش می‌شود، نخ‌تابی، رنگرزی، کار پشم‌شویی، قالی‌شویی، طراحی نقشه، پرداخت، رفوگری، بافت قالی، فروشندگان و صادرکنندگان، جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها و… می‌شود(صحت،۱۳۸۸).
از این رو هدف این مطالعه، یافتن نقش کلیدی «آمیخته بازاریابی» و «استراتژی قیمت گذاری فرش» که از شاخصه های موجود در آن می باشد، در موفقیت فرایند بازاریابی است. لذا برای دست یافتن به این مهم، تحقیق حاضر در پی پاسخ به دو پرسش اساسی است.
– اهمیت و رتبه استراتژی قیمت گذاری و تکنیک های آن که از مؤلفه های بازاریابی است به چه میزان است؟ و چه عواملی سبب افزایش نا عادلانه قیمت-ها و در نتیجه آن، اجرایی نشدن صحیح راهبرد قیمت گذاری می شود؟
برای پاسخ به سؤال های فوق، ابتدا به بررسی مفهوم قیمت و قیمت گذاری و بهره گیری از تحقیقات پیشین در این حوزه می پردازیم.

قیمت و قیمت‌گذاری
ساده‌ترین تعریف برای استراتژی قیمت گذاری فرش آن است که قیمت، ارزش پولی و مادی محصولات و خدمات است(بازیار،۱۳۹۲). قیمت در بازار عبارت است از ارزش مبادله‌ای کالا و خدمت که به صورت واحد پول بیان می‌شود.
بر این اساس ‌قیمت‌گذاری‌ به‌طور ساده‌ یعنی‌ تعیین‌ قیمت‌ برای‌ کالا یا خدمت‌ و نیز فعالیتی‌ است‌ که‌ باید تکرار شود و فرآیندی‌ مداوم‌ و پیوسته‌ است. این‌ تداوم‌ ناشی‌ از تغییرات‌ محیطی‌ و عدم‌ ثبات‌ شرایط‌ بازار است‌ که‌ لزوم‌ جرح‌ و تعدیل‌ قیمت‌ را ایجاد می‌کند(سعیدنیا و بنی اسدی،۱۳۸۵).

ﻗﯿﻤﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﻋﻨﺼﺮدر آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درآﻣﺪ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ، ﺳﺎﯾﺮﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ زا می باشند. قیمت نقش حساسی در فعالیتهای تولیدی و عرضه محصولات و خدمات دارد. تا مدتی پیش، شرکتها، واحد حسابداری را مسئول تعیین قیمت می‌دانستند و این واحد بر اساس هزینه‌های تولید و سطح مطلوبی از سود، قیمتها را تعیین می‌کرد. ولی از دیدگاه بازاریابی چیزی که از قلم افتاده، ارزشی است که محصول برای مصرف‌کننده دارد. قیمت‌گذاری بر مبنای هزینه‌ها و حاشیه سود در عمل با تنگناهایی مواجه است و موارد زیر را در نظر نمی‌گیرد:
•    شرایط بازار، قیمتهای رقابتی، جانشین های موجود و قیمت آنها، تفاوتهای محصولات و خدمات، نرخ رشد بازار، تورم، توانایی بازار برای خرید، تغییر و تحولات صنعت، واکنش رقبا در برابر تعیین و تغییر قیمتها.
قیمت در بازارهای صنعتی نقش متفاوت و چندگانه‌ای بر عهده دارد که توجه به هر یک از آنها دارای اهمیت فراوان و بی توجهی به آن سبب می‌شود که قیمتهای نامعقول و نامناسبی برای محصولات تعیین شود(بازیار،۱۳۹۲).

اهمیت قیمت گذاری
ارائه محصولات بهتر نسبت به سایر رقبا و استفاده از گام‌های صحیح در انتخاب استراتژی برای رسیدن به موقعیت مطلوب در مقابل رقبا، جزء اصول مهم برای رسیدن به سودآوری در مدل کسب و کار می‌باشد. بنابراین یک بنگاه باید قادر به قیمت گذاری محصولاتش به گونه‌ای باشد که بتواند درآمدهایی متناسب با ارزش ارائه شده به مشتری بدست آورد و به این ترتیب موقعیتش را نسبت به مشتریان، کالاهای مکمل، رقبا و تازه واردین بالقوه حفظ نماید. قیمت گذاری مهم ترین جزء از مدل کسب و کار می‌باشد و تصمیم های در مورد آن، تاثیر زیادی بر روی سودآوری بنگاه به همراه دارد(سعیدنیا و بنی اسدی،۱۳۸۵).

شرکت سهامی فرش ایران و نحوه قیمت گذاری
این شرکت در سال ۱۳۱۴ تاسیس شده و هم اکنون قریب به ۸۰ سال فعالیت، بعنوان قدیمی ترین تولیدکننده فرش دستباف در کشور محسوب می شود و در عرصه تولید و صدور انواع فرش، اعم از قطعات کوچک، بزرگ و فوق بزرگ و نیز ارائه خدمات متنوع مرتبط با فرش، حضور و نقش فعالی دارد. شرکت سهامی فرش ایران تنها تولید کننده فرش در جهان است که به تولید فرش های فوق بزرگ همت گماشته و فناوری ویژه ای را در زمینه طراحی، تولید، نصب و بازاریابی این گونه فرش ها را در کارنامه خود به ثبت رسانده است و با شرکت در نمایشگاههای بین المللی در سراسر جهان این مهم را به نمایش گذاشته است لذا جهت بازاریابی و فروش فرش، دارای چند تکنیک مهم قیمت گذاری می باشد که به آنها می پردازیم.

از نگاه واحد ارزیابی شرکت سهامی فرش ایران، واژه قیمت گذاری به معنای عمل یافتن ارزش هر کالا، حاصل شده است و در این راستا کالاها را به سه دسته-ی کارخانه ای، نیمه کارخانه ای و صنایع دستی تقسیم بندی می کنند. در مورد کالای کارخانه ای، قیمت گذاری توسط انواع مدل های محاسبه قیمت تمام شده کالا حساب شده و با در نظر گرفتن سود منطقی برای کالا، قیمت فروش محصول بدست می آید و در مورد کالای نیمه کارخانه ای که در واقع تلفیقی از صنعت و هنر(مثل قلمکاری) می باشد، قیمت تمام شده کالای صنعتی و نیز تخمین و محاسبه ی ارزش صنعت دست آن، محاسبه می شود.

و اما در مورد کالاهای هنری یا صنایع دستی مثل فرش (که از نگاه واحد ارزیابی، کالای هنری محسوب می شود)، و منظور هنر بافت فرش می باشد، به لحاظ رابطه ی آن با هنرمند و نوع هنر و وابستگی آن به زمان پیدایش و وقوع آن پدیده با برخورداری از امکانات هنری و ارشادات صنفی رایج در عصر خود و ابداع و ابتکار هنرمند چیزی نیست که برای بدست آوردن ارزش آن قیمت مواد اولیه مصرفی بعلاوه تعداد روزهای کار هنرمند را مورد توجه قرارداد. در واقع باید دید که کالای بدست آمده (صنایع دستی) تا چه حد ارزشهای هنری خود را از بالقوه به بالفعل درآورده و اصالت های هنری خود را حفظ کرده است لذا برای اطلاع یافتن از کم و کیف و ارزش یک فرش دستباف باید چهار رکن اصلی تشکیل دهنده فرش را مورد توجه قرارداد: الف) رنگ آمیزی  ب) طرح   ج)-مواد اولیه  د) کیفیت بافت. در پی این چهار عامل، معیار ارزیابی، قیاس تجربی و وضعیت بازار را نیز باید مد نظر داشت(بابائی،۱۳۸۷).
کمیسیون ارزیابی شرکت سهامی فرش ایران متشکل از یک کارشناس رسمی دادگستری در رشته فرش، کارشناس طرح و رنگ، کارشناس بافت و کارشناس فروش می باشد که با آگاهی از قیمت فرش در بازار، اقدام به گذاردن گام های قیمت-گذاری بر اساس تکنیک های مختلف به شرح آمده  می کنند:

۱- شناخت وضعیت موجود
۱-۱-   نوع بازار
نوع بازاری که در آن رقابت می کنیم بازار رقابت ناقص می باشد و تکنیک های قیمت گذاری مربوط به خود را می پذیرد.
۱-۲- حساسیت بازار نسبت به قیمت
محصولاتی که تاثیر بسزایی در میزان تقاضا دارند از جمله فرش های بافت تبریز که دارای نقشه های مشخص و تنوع محدود(به لحاظ نقشه و رج شمار ، چراکه اکثریت فرش های موجود بافت تبریز در این شرکت را فرش های ۵۰ و ۶۰ رج تشکیل می دهند) در ازای تولید بالا می باشند. این نوع فرش ها معمولا چله ابریشم و گل ابریشم می باشند و به همین دلیل دارای قیمتی بسیار رقابتی و در نتیجه تاثیر زیاد در میزان تقاضا در بازار را دارند.
۱-۳-    محاسبه نقطه سربه سر
تعدادی از فرش های موجود که هزینه ی تمام شده آنها به دلیل بیمه ی بافنده ها و غیره، بالاتر از فرش های دیگر می باشد لذا از فرمول محاسبه تولید در نقطه سربه سر کمک گرفته می شود.

۲-  مشخص کردن اهداف مربوط به قیمت
سهم سود بیشتر، بدست آوردن سهم بازار بیشتر، فروش بیشتر، سهم فرصت بیشتر، بقا و برتری در رقابت، از اهداف قیمت گذاری می باشند.
۳-  شناسایی محدودیت ها
از محدودیت ها می توان محدودیت رقبا در تعیین قیمت، محدودیت دولت (البته تا اواخر سال ۹۲ که شرکت سهامی فرش ایران، شرکتی دولتی بود)، قیمت تمام شده، مشتریان و ملاحظات اجتماعی – سیاسی  را نام برد.

۴-  تکنیک های قیمت گذاری در بازار رقابت ناقص
۴-۱-  قیمت گذاری پرستیژی
تولیداتی از جمله فرش های بافت مناطقی همچون ایلام، کرمانشاه، زابل، اراک و نائین که دارای طرح و نقشه هایی با اصالت، بطوریکه هنر واقعی را به مشتری منتقل می کند و نیز دارای بافت هایی ظریف (۵۰ رج و بیشتر) در عین حال متراکم و با گره های محکم می باشند و معمولا این نوع فرش ها به ندرت در بازار یافت می شوند، دارای این نوع قیمت گذاری می باشند.
۴-۲-  قیمت گذاری رهبر – پیرو
این نوع قیمت گذاری در مورد برخی فرش های بافت کرمان مصداق دارد چراکه این فرش ها علی رغم داشتن نقشه هایی پر کار و پر زحمت، با توجه به هزینه بالای بافنده و بیمه ی آنها در آن مناطق، دارای هزینه تمام شده بالاتری نسبت به دیگر مناطق می باشند لذا قیمت گذاری بر اساس قیمت رقبا در بازار صورت می گیرد(حتی اگر پائین تر از قیمت تمام شده فرش باشد).

۴-۳-  قیمت گذاری بر مبنای افزودن به بهای تمام شده
این نوع قیمت گذاری مربوط به فرش های اشخاص(تجار بازار) می باشد که شرکت سهامی فرش ایران، این فرش ها را بصورت امانی با در نظر گرفتن افزودن یک سود منطقی به بهای فاکتور شده برای شرکت، قیمت گذاری می کند.

۴-۴- قیمت گذاری ارزشی
این نوع قیمت گذاری مبتنی بر تحلیل نیازها و ادراکات مشتری و ارزشی که برای محصول قائلند، می باشد و اکثریت فرش های پشم و چله نخ (رجشمار ۳۰-۴۰ رج) مناطق مختلف همچون اردبیل، مشهد، اراک، بیرجند، گلپایگان، کاشمر، بیجار، کرمانشاه، یزد، کاشان و حتی فرش های کرک نائین را در بر می گیرد.

۵-  تعدیل قیمت (تخفیف)
۵-۱-    تخفیف نقدی: کسر مبلغ پنج درصد از قیمت مندرج بر روی شناسنامه فرش می باشد.
۵-۲-    تخفیف غیر انباشته یا ریالی: تا سقف پنجاه میلیون ریال پنج درصد تخفیف، از پنجاه تا یکصد میلیون ریال شش درصد و از یکصد میلیون ریال به بالا هفت درصد تخفیف نقدی شامل خرید مشتری می باشد.
۵-۳-    تخفیف موردی: شامل تخفیف ویژه در اکثر اعیاد سال همچون عید فطر، عید نوروز، عید قربان و یا سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران می باشد.

مشخصات فنی فرش های ماشینی

طرح‌های قیمت گذاری
موثر ترین روش قیمت گذاری روشی است که در آن عناصر سه گانه تقاضا، هزینه و رقابت در نظر گرفته شود. با استفاده از روشهای قیمت گذاری، دامنه قیمت هایی که شرکت بتواند قیمت نهایی کالای خود را استخراج کند، مشخص می-سازد.
داشتن یک استراتژی قیمت گذاری مناسب توسط تکنیک های اشاره شده در فوق، دامنه ی قیمت های انتخابی توسط شرکت را محدود نموده و منجر به قیمت گذاری نهایی می شود که در نتیجه، هدف جذب و حفظ مشتریان و نهایتا رضایتمندی آنان را به همراه دارد.
از طرف دیگر، علی رغم وجود یک استراتژی قیمت گذاری مناسب، در سال های اخیر مشاهده می شود که قیمت گذاری فرش، روند افزایشی به خود گرفته و کاهش فروش فرش را در سراسر دنیا بهمراه داشته است که در ادامه، در پاسخ به سوال دوم (که چه عواملی سبب افزایش نا مناسب قیمت فرش دستباف در چند سال اخیر شده است ؟) مختصری اشاره شده است.
آمار موجود و نشان داده شده در فروشگاه شرکت سهامی فرش ایران، حاکی از این است که چنانچه قیمت تمام شده ی فرش در ۱۰ سال اخیر را مشاهده کنیم، به نتیجه مندرج در جدول زیر دست می یابیم:

با توجه به جدول شماره یک، به راحتی می توان دریافت و محاسبه نمود که در این چند سال گذشته، رشد بی رویه ی نرخ تورم که بعضا در اثر تحریم های غربی برضد ایران بوده است و در پی آن مشکل واردات برخی مواد اولیه از جمله رنگ و ابریشم را بهمراه داشته است، باعث بالا رفتن نرخ مواد اولیه و نیز افزایش قیمت تمام شده فرش شده است و از طرف دیگر تحریم فرش ایران و جلوگیری از فروش آن در کشورهای غربی بخصوص کشور آمریکا، از دیگر عوامل کاهش صادرات و ضعیف شدن بازار فروش فرش شده است که هم اکنون باید به فکر مقابله با این افزایش قیمت و همچنین راهکارهای کاهش قیمت تمام شده فرش دستباف، برآمد( بابایی،۱۳۹۳).

البته علاوه بر موارد اشاره شده، صادر نمودن فرش دستباف با هر کیفیتی (مبنی بر کاهش قیمت تمام شده) در سالهای اخیر، منجر به تضعیف نمودن موقعیت این کالا و وارد آمدن ضربه سنگینی بر بازارهای مصرف شده است و این امر در کنار بالا رفتن قیمت دستمزد بافنده، نبود استانداردهای لازم، بی توجهی به نوآوری در طرح و نقشه، عدم توجه به خواسته ها و سلایق مشتریان در کشورهای مختلف و همچنین ضعف در تبلیغات و معرفی موثر فرش دستباف، این کالا را بیش از پیش دچار رکود کرده و سبب فاصله گیری بیشتر از بازار جهانی شده است.

نتیجه گیری:
تعیین قیمت، نقش بسیار حساسی در آینده شرکت دارد. قیمت صادراتی با عوامل بیشتری نسبت به قیمت داخلی ارتباط دارد و بررسی تمام عوامل امکان پذیر نیست. بسیاری از عوامل نیز غیر قابل کنترل و تا حدودی غیرقابل پیش بینی هستند، ولی آنچه که مورد توجه می باشد این است که بدون بررسی و توجه به عوامل، قطعا نمی توان به موفقیت رسید. نباید فراموش کنیم که تعیین قیمت مناسب، قصور در بقیه مراحل بازاریابی را جبران نمی کند ولی تعیین قیمت نامناسب، تمام تلاش های موفق در بقیه اجزای قیمت نامناسب، آمیخته بازاریابی را تحت الشعاع قرار می دهد.
لذا مدیران امروز می بایست، مساله قیمت‌گذاری و تعیین قیمت را به‌عنوان یک مرحله استراتژیک و نه به‌عنوان یک تصمیم خودکار و سریع مدنظر داشته باشند. نداشتن یک استراتژی مناسب قیمت‌گذاری می‌تواند به فروش کمتر، از دست دادن مشتری، سهم بازار کمتر و کاهش سود منجر شود.
برای داشتن استراتژی مناسب و دستیابی به سود بیشتر، نیاز به تغییر فرهنگی در سازمان است. امروزه ضرورت تعیین قیمت مناسب برای مدیران به‌عنوان برنامه استراتژیک مطرح شده است. از سوی دیگر، امروزه جهت کاهش قیمت فرش، باید اقدام هایی از قبیل بکارگیری بافنده های متخصص و مدیریت صحیح بر آنها و همچنین تقویت و توسعه پشم مناطق بخصوصی از ایران(جهت  بدست آوردن نخ رنگی یکنواخت و مرغوب) و نیز بکارگیری و دعوت از دانشجویان طراحی نقشه(جهت دست یابی به نقشه های جدید و بهتر و ثبت این نقشه ها)، انجام پذیرد که جایگاه بررسی این اقدام ها در این مقاله نیست.

مکرومه بافی

 برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر24 مراجعه کنید

سایت شهر24 مرجع آگهی های رایگان.با سایت شهر24 دیده شوید

نگاهی به مبانی فرهنگی فرش دستباف ایران

نگاهی به مبانی فرهنگی فرش دستباف ایران

فرش دستباف با وجود سابقه تاریخی و قدمت کهنی که در سرزمین ما دارد به لحاظ شناخت موضوعی و محتوایی به ویژه با نگاهی علمی، موضوع جدیدی است و اگر توجه کنیم که دانش و اطلاعات ما حتی در مورد جنبه‌های عملی وتجربی تولید فرش، با وجود مهارتی که در آن داریم تا چه حد غیر مدون و غیر قابل استفاده است ( به بی‌توجهی و ناآگاهی از ارزشهای کیفی و هویتی فرش ایران در میان نسل اخیر تولید‌کنندگان نگریسته شود )،آنگاه می‌توان عدم توجه معقول و تبیین شده علمی در مورد ارزشهای اجتماعی و فرهنگی فرش دستباف را امری قطعی و قابل تأسف دانست .

  باید اشاره کنم صرف‌نظر از ارزشهای مختلف اقتصادی و اجتماعی و هنری و فرهنگی که موضوع مورد بحث ماست، ساده انگاری است اگر تصور کنیم که در دنیایی که نظریات و تحلیلهای علمی بر تمام وجوه زندگی انسان از جمله روابط بین تولید و عرضه و تقاضا حاکم است، می‌توانیم کالایی را بدون در نظر گرفتن الزامات توجیه‌کننده کیفیتی آن به بازارهای جهان بفرستیم، به خصوص در مورد کالایی نظیر فرش که در آن نیازهای فرهنگی و هنری جزیی جدا‌نشدنی از مفهومی است که به عنوان کیفیت برای فرش ایران در نظر می‌گیریم .

  از آنجا که در سرزمین ما به خاطر ارزش اقتصادی فرش دستباف، نگاه حاکم بر این تولید عملاً نگاهی تجاری و سنتی است ، معنای هویت و فرهنگ و حتی هنر در این کالا جز در لفظ و آن هم گاه با عدم دریافت صحیح از مفهوم هنر و یا فرهنگ در فرش، سخت در ابهام مانده است تا آنجا که حتی برخی تعاریف و دریافتهای نادرست از مفهوم هنر و یا فرهنگ در فرش در مواردی بسیار آسیب‌زا بوده است .

  از آنجا که طرح مفهومی بنام فرهنگ با ابعاد گسترده و بی انتهای خویش در ارتباط با فرش دستباف به نوعی ناشناخته و مبهم می‌نماید، شاید بتوان با تعبیر دیگری از جایگاه فرهنگی فرش دستباف و یا به بیان دیگر فرش دستباف در فرهنگ ایران یاد کرد .

  در این حال دو هدف را می‌توان مورد بررسی قرار داد :

  اوّل آنکه چرا فرش ایران دارای مفهومی فرهنگی و فرا کالایی است ؟

  دیگر آنکه توجیه مبانی این فرهنگ چگونه است؟

  اوّل – چرا فرش ایران دارای مفهومی فرهنگی فرا کالایی است ؟

  - کوتاهترین تعریفی که بتواند مفهوم فرهنگی فرش دستباف را نشان دهد آن است که فرش دستباف ایران پدیده‌ای است که کلیه ارزشهای ناظر بر آن ( اعم از اقتصادی – اشتغال زایی – خود کفایی – ارز آوری و در نهایت اعتبار هنری ) مدیون ویژگی‌هایی است که بر اثر حضور انسان ایرانی با تمام ابعاد فرهنگی و اجتماعی او حاصل می‌شود .

  عینی‌ترین مصداق این تعریف را در ارزش بالقوه مادی و معنوی فرشهای تولید‌شده پیشین در ایران ( به اعتبار داشتن اصالت – هویت – کیفیت- صداقت و غیره ) در برابر سقوط شدید ارزش فرشهای امروزین ( به دلیل کاهش کیفیت از دست رفتن هویت نقوش و رنگها – ساختار پر نقص و استفاده از مواد اولیه نامرغوب و نادرستی و کج روی در روند تولید ) به دلیل کم‌رنگ شدن هویت انسانی در تولید می‌توان دید .با تأکید بر این واقعیت که فرش دستباف ایران یکی از کالاهای استثنایی در جهان است که هنر در آن مفهومی مترادف با برخورداری از نوعی ویژگی فولکلوریک، توده‌ای و مردمی دارد و این ویژگیها بی‌هیچ تردیدی متضمن ارزش مادی آن می‌باشد .

  اگر چه عرف جامعه در این سرزمین فرش را ارزشی اقتصادی می‌شمارد، اما بیشتر کسانی که به داشتن فرشهای ایرانی در سراسر جهان افتخار می‌کنند، از زیبایی و شکوه بی‌نظیری یاد کرده‌اند که به فرش دستباف ارزشی قابل قیاس با زیباترین هنرهای دنیا را می بخشد .

  قالیهای ایرانی حداقل به گواه نقاشیهای بر جامانده از قرن یازدهم میلادی زینت بخش کاخهای بزرگ حکومتی در جهان و مایه فخر و شکوه هنردوستان مغرب زمین بوده است . زیبایی نقوش و رنگهای فرشهای ایرانی نقاشان بزرگی چون ربنس و وان‌دایک و سزان و نسل جدید نقاشانی نظیر مونه – پل کله - موندریان را به تحسین بر‌می‌انگیخته است .

  پوپ در مجموعه‌بزرگ شاهکارهای هنر ایران می‌گوید: ( هنر ایرانی در نزد غربیان بیش از هر هنر دیگری با فرش دستباف شناخته می‌شود ) و این سوای جلال و جایگاهی است که در سراسر تاریخ، فرش ایران در میان کالاهای هنری و با ارزش دنیا داشته است .

  دوّم – توجیه مبانی این فرهنگ چگونه است ؟

  متأسفانه با وجود ارزشی که فرش دستباف ایران به لحاظ قابلیتهای مختلف برای مردم ایران دارد، هنوز بررسی جامعی در مورد دلایل شکل‌گیری و ارزشهای بالقوه ذاتی آن انجام نشده است .

  شاید علت آن است که به نظر می‌رسد فرش دستباف کالای ساده‌ای است که به آسانی ودر هر شرایطی قابل تولید بوده و نیازی به بررسی و برنامه‌ریزیهای خاصی ندارد.

  تحولات سالهای اخیر فرش دستباف در داخل ایران که به صورت سقوط کیفی و از دست رفتن بسیاری از مراکز اصیل تولیدکننده فرش و نابودی نقوش و رنگها ودر خارج از ایران به صورت از دست رفتن خریداران( علیرغم برخی نظرات ، بازارها و خریداران جدید فرش رو به گسترش است و رکود تنها متوجه فرش ایران شده است ) و دوستداران فرش ایران دیده می شود حاکی از آن است که در مورد فرش دستباف در ایران تا چه حد تصورات نادرست و یا حداقل عدم شناخت وجود داشته و نسبت به برنامه‌ریزیهای اصولی در مورد آن غفلت شده است . در اینجا بحث کیفیت فنی و مادی مورد نظر، نیست ولی به عنوان مثال می‌توانیم به موضوعی نظیر بحران بازارهای فرش ایران در خارج از دیدگاه هنری اشاره‌ای داشته باشیم .

  بر اساس برخی نظریات، بازارها و خریداران جدید، فرشهای جدید طلب می‌کنند، این استدلال به معنای آن است که فرش ایران در کنار سایر تولیدات مشابه نظیر موکتها- کف پوشهای ماشینی و یا بعضاً فرشهای طرحدار باید به خواست مشتریان تغییر فرم دهد .باید در نظر دانست که فرشهائی از نوع موکت و یا فرش ماشینی اصولاً مصارف کوتاه مدت و مادی داشته و زیبائیهای صوری و ظاهری آنها مبتنی بر کاربرد افکار و ابزار پیشرفته امروزین و بدون نیاز به هیچ نوع پیش زمینه فرهنگی و یا هویتی می‌باشد . چنین فرش و یا کف‌پوشی به وسیله هر تولید‌کننده و در هر کشوری قابل تولید بوده وقیاس آن با فرش دستباف ایران - که نوعی کالای فرهنگی است و هویت و ارزش خویش را به طور مستقیم از حضور انسانی با پیشینه تاریخی و اجتماعی خاص می‌گیرد - بی‌معناست . توجه به خواست خریدار اجتناب ناپذیر است اما هر گونه تغییر و دگرگونی در فرش دستباف تابع خط قرمزهایی می‌باشد ، که چشم پوشی از آنها منجر به نابودی فرش ایران خواهد شد.

  نتیجه آنکه فرشی که در گذشته به بازارهای دنیا می‌فرستادیم و هنوز نیز در جهان نمونه‌ها‌ی کهنه آن به عنوان فرش دستباف ایرانی شناخته می‌شود دارای هویت و ویژگیهایی بوده است که سایر فرشهای عرضه شده کمتر می‌توانستند وارد عرصه رقابت با آن بشوند . در عین حال باید توجه داشت که فرش ایرانی بدلیل برخورداری از یک فرهنگ تجسمی تکثر یابنده و پویا دارای این قابلیت بوده است که خود را با خواست انسانهای دوره‌های مختلف فرهنگی از نوع دوره صفوی تا دوره قاجار و دوران معاصر تطبیق دهد .

  اکنون تا حدودی می‌توان بخشی از دلایل سقوط فرش ایران در بازارهای دنیا را دریافت . عرضه فرشهایی با نقوش تکراری ( لچک ترنجها – اسلیمیها – گل فرنگها – دسته گلی و ماهی و غیره ) که به آسانی نیز قابل تقلید می‌باشد و رنگهای غیر ایرانی و فاقد جاذبه و کاهش کیفیت ( که در اینجا مورد بحث ما نیست ) از مواردی است که به طور مشخص می‌توان نام برد . در اینجاست که می‌توان به هویت درونی و ذاتی فرش ایران و اهمیت نقش و رنگ مصرفی یک فرهنگ پی برد . برای آنکه بدانیم چگونه نقش و رنگ در فرش یک مفهوم فرهنگی می‌یابد نگاهی به ارزش این دو کیفیت در فرشهای گذشته ایران نگاهی می‌اندازیم .

  در تاریخ فرش ایران دو دوره با شکوه با دهها نمونه درخشان و زیبا شاهدی بر ارزش بالقوه هنری و اقتصادی این فرآورده ملی است . دوره اول مربوط به فرشهای عصر صفوی است که به نظر می‌رسد نیازی به بحث درباره ارزش کمی وکیفی آنها نباشد و تا حدودی همگان نسبت به ارزش آنها در تاریخ هنر و فرهنگ جهان آگاهی دارند، اما دوره دوم که پس از حدود دو قرن انفعال در اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی آغاز می‌شود، با گسترش ابعاد تجاری و حضور تعداد بیشماری کمپانی و تولید‌کنندگان خارجی و بعدها ایرانی ، تعداد بیشتری طراحان زبردست و ماهر و استادکاران رنگرز نیز به این حرفه می پیوندند که اگر از نظر کمی و کیفی بالاتر از تولیدات عصر صفوی نباشد بی هیچ تردیدی هم عرض و قابل مقایسه با آن دوره طلایی می‌باشد .

  مقایسه این دو دوره مبین دو مطلب بسیار اساسی است :

  وجه اشتراک کلیه این فرشها در استفاده از نقوش و طرحهای ایرانی به ویژه نقوش بومی و محلی گسترده در تمام مراکز تولید فرش است.همچنین استفاده از رنگهایی که استادان بلا منازع ایرانی ( چه در سطح کارگاهی و چه در نقاط روستایی و به صورت محلی ) از چندین گیاه محدود و شناخته شده به مدد ذوق و اندیشه عارفانه و نگاه فطری رنگ شناسانه خویش به دست می‌آورند و بهره گیری از پشمهای محلی و بومی و دقت و امانت و درستی و تعهد بافت سالم ( بدون تأکید بر ریز‌بافی ) راز مرغوبیت فرش در این دوره ها بوده است . این فرشها ( به جز استثناهایی ) مصرف کاربری و قابلیت حفظ زیبائی و دوام و عمری طولانی داشته‌اند .

  فرشهای دوره صفوی به طور عمده شامل فرشهای بزرگ پارچه و کارگاهی بودند که در آنها از طراحان ماهر و نقشه‌های از پیش طراحی شده و نظارت استادکاران استفاده می‌شده است . این فرشها علیرغم ارزش هنری آنها در استفاده از نقوش عالی و رنگ‌آمیزی زیبا کمتر با هدف تجاری و به صورت گسترده قابل تولید بوده و مصارف لوکس و اشرافی و برحسب سفارش داشته‌اند.در فرشهایی که در اوایل سده اخیر شکل گرفت علاوه بر تولیداتی از نوع بالا، روال اصلی بر اساس نوعی تولید انبوه با نقوشی که اصالت و هویت ایرانی آنها برخاسته از ذهن غنی و پرتخیل توده های روستایی و عشایر ایران بر اساس ویژگیهای قومی، نژادی و اسطوره‌‌های تاریخی و هنری و روایی و غیره بوده است. این نوع فرشبافی در متجاوز از بیست هزار نقطه قالیبافی ایران جریان داشته و گوشه‌ای از آن را سیسیل ادواردز که خود تاجر و کارشناسی هنر دوست و خبره بود، در کتاب قالی ایران به صورت فرشهایی بیشتر کوچک پارچه نشان داده است که نوعی فرشبافی بسیار زیبا، بکر و غنی و اصیل بومی و در عین حال به شدت تجاری بوده است .

  توجه به مجموعه ویژگیهای هر دو دوره و یا دوره‌های دیگری که فرش ایران از حرمت و اعتبار و ارزشی بهره‌مند بوده،نشان می‌دهد که کالایی که بنام فرش دستباف ایران به سراسر دنیا صادر می‌شده همواره دارای ساختار کیفی در حد عالی و برخوردار از نقوش و رنگهای بی نهایت گسترده و زیبای ایرانی بوده است .

  الف – چگونه ویژگیهای ساختاری ارزش ماهیتی می‌یابند.

  تداوم تاریخی تولید فرش و حضور علاقمندان این کالا در تمام دوره‌ها و مواجهه با سلیقه های مختلف، بیانگر کیفیتی فراتر از یک نیاز صرفاً مادی و تجاری است که ما در اینجا سعی خواهیم کرد تحول و مبنای حرکت سازنده فرش یعنی ساختار مادی و کیفیت تجسمی فرش را به سوی یک جریان اصیل هنری فرهنگی نشان دهیم .

  اشاره به نکات زیر نشان می‌دهد که گاه چگونه ویژگی‌های ساده مادی و یا فنی در یک کالا می‌تواند پابپای ارزشهای هنری و زیبا شناختی حرکت کرده و مفهومی فرهنگی بیابد .

  در تعریف ساختار فرش ایران دو معیار طول عمر و پاخوری که اصلی‌ترین تعاریف توجیه تجاری فرش است به کیفیت پشم و مواد مصرفی و ثبات رنگ برمی‌گردد . تجربیات عملی که تئوریهای علمی هم مدیون آن است، اینکه پشم ایرانی به لحاظ مشخصات خاص خود مناسب ترین لیف برای مصرف در فرش ایرانی است در این مورد گاه پشمهای ظریف و لطیف خارجی نوعی خاصیت ضد ارزش به فرش می‌بخشد و نباید تعجب کرد اگر بدانیم که مجموعه‌ رنگهای زیبای فرش ایران در همه دوره‌ها، درخشش و شکوه خود را مدیون چندین گیاه محلی نظیر رناس و پوست گردو و پوست انار و برگ مو و نمونه هایی از این دست و گاهی از انواع گیاهان خاصی است که در ایران می‌روید . ثبات و پایداری این رنگها به خوبی قابل قیاس با بهترین رنگهای صنعتی و شیمیایی دنیای امروز می‌باشد و بر این مطلب باید تنوع خاص رنگهای طبیعی را که ناشی از ترکیب ناخالص ماده رنگی ( به علت حضور چند رنگ مختلف در ریشه گیاه و یا شرایط پرورش آن) است و باعث جلوه‌های رنگی متفاوت در طول سالیان کاربرد می‌شود ، به عنوان یک ویژگی عالی و استثنایی افزود . این تأثیر شگفت رنگهای گیاهی و طبیعی و قابلیت تغییر رنگ انها در گذر زمان و بر اثرپاخوری که ایرانیان از صدها سال پیش بدان پی برده‌اند، ارزشی غیر قابل انکار در فرش ایران است و به بسیاری دلایل شناخته و ناشناخته و تأئید غالب خبرگان و هنرشناسان فرش رنگ شده و با رنگ طبیعی را در میان صدها فرش رنگ شده با رنگهای صنعتی می‌توان به آسانی تشخیص داد .

  ب – بخش هنری فرش از دو اصل نقش و فام رنگ (حالت و کیفیت درونی رنگ ) اعتبار می‌یابد :

  ب – 1- رنگ در فرش

  دانشمند انگلیسی هکلوت که در قرن شانزدهم می‌زیست به یکی از بازرگانان هم میهن خود می‌گوید " در ایران فرشهایی از پشم زبر که در دو طرف دارای ریشه‌های نخی است خواهی دید . این فرش‌ها بهترین انواع فرش عالم و رنگ‌های آنها بهترین و زیباترین رنگ‌هاست . تو باید به این کشور بروی و به انواع شیوه‌ها متوسل شوی تا بتوانی از مردم آنجا طرز رنگ کردن ( خامه ) قالی را یاد بگیری . زیرا این‌ها به طوری رنگ‌شده که باران و سرکه و شراب در رنگشان تأثیر نمی‌کند . چون تو این علم را از آنها آموختی به اسرار آن دست خواهی یافت و خواهی توانست در رنگ کردن فرش آن را به کار بری و در تداوم آن اطمینان داشته باشی " .

  چنین تعریفی را نه فقط هکلوت بلکه بعدها از زبان شاردن و کسان دیگری نیز شاهدیم و این شاید کمترین دلیلی است بر آنکه چگونه در دنیای حاضر رنگهای شیمیایی و صنعتی با دامنه گسترده هزار رنگ خویش هنوز قادر به رقابت با هویت تاریخی ، و فرهنگی چند رنگ محدود نیستند . به این ترتیب با قاطعیت می‌توان گفت که ارزش رنگ در فرش ایران نوعی ارزش درونی و ذاتی و ناظر بر تأثیر استاد کار رنگرز و محیط زیست و تفکر و نگاه او بر رنگ است و بر اساس همین نگاه و تجربه است که رنگرز کرمانی در رنگرزی با ماده‌ای مثلاً رناس نتیجه‌ای کاملاً متفاوت از کار رنگرز کردستانی با همان ماده رنگی ارائه می‌دهد . بر اثر همین نگاه است که فرش رنگ شده با دست رنگرز هنرمند ایرانی را می‌توان به عنوان شاهکاری از هنر رنگ‌آمیزی و رنگرزی در کنار آثار هنرمندان بزرگ دنیا قرار داد .

  ب – 2- طرح و نقشه در فرش :

  بر اساس یک پیش داوری نادرست، اعتقاد بر آن است که طرحها و به تبع آن نقوش فرش کاملاً قابل تشخیص و تثبیت بوده و به همین دلیل می‌توان آنرا به وسیله کامپیوتر وبعضاً عامل انسانی ترسیم و تثبیت کرد. صرفنظر از هنر طراحی فرش که بهر حال حاصل ذوق و تجربه انسانی بوده و در مورد فرشهای شهری و کارگاهی ارزش آن کاملاً مشهود است، باید گفت که طرح ها و نقوش فرش اگر چه قابل تشخیص می‌باشد، ولی تثبیت‌پذیری ارزشی برای آن تلقی نمی شود. دلیل کاملاً آشکار این استدلال وجود طرحهایی نظیر لچک ترنج – انواع اسلیمی، ماهی و غیره است که از طریق انتقال طبیعی فرهنگی در نقاط مختلف ایران با ویژگیهای مختلف بافته می‌شوند و نقش ماهی که متجاوز از صد نوع آنرا حتی در روستاها می‌توان مشاهده کرد .

  روشنترین نتیجه این است که نقوش و طرحهای ایرانی با تأثیر‌پذیری از ذهنیتهای فرهنگی نظیر نژاد – قوم – منطقه – آداب و رسوم، آیین و غیره همان عامل هویت بخش فرشهای ایران می‌باشند و دقیقاً بر حسب همین تحول فرهنگی و تاریخی است که در فرش ایران نقوش لری – کردی – بلوچی – ترکمنی- ارمنی و در مقیاس شهری کرمانی و اصفهانی و تبریزی قابل تشخیص می‌باشد . این گونه گونی ارزشمند است که طرح سنتی و شناخته شده مثلاً نوع اسلیمی و گل شاه عباسی طراحی و حتی بافته شده در خراسان کاملاً از نوع اصفهانی آن قابل تشخیص می باشد . این همان خصلت یگانه و از قابلیتهای با ارزش فرش ایران است که به وسیله کامپیوتر و یا عوامل انسانی خارج از مرزهای ایران قابل تقلید نیست .

  در اینجا لازم است اشاره ای داشته باشیم به مسأله ثبت نقوش و طرحهای ایرانی که امروزه از زبان بسیاری به دلیل مورد تقلید قرار گرفتن یکی از عوامل از دست رفتن بازارهای ایران تلقی می‌شود . اگر چه این بحث نیاز به بررسی بسیار گسترده و کارشناسانه دارد . فقط به عنوان اشاره و بدنبال آنچه در بالا گفته شد یادآور می شوم :

  - آنچه در کشورهای دیگر قابل تقلید است فقط نوعی فرش شهری و نقشه‌دار بوده و به خصوص با رواج نقشه‌های چاپی این نوع تقلید برای بیگانگان آسان‌تر شده است .ضمناً باید دانست زیان استفاده از نقوش سنتی فرش بر روی فرشهای ماشینی کمتر از آنچه به وسیله دیگران کپی می‌شود نیست .

  - اصلی‌ترین و غنی‌ترین بخش نقوش ایرانی مربوط به فرشبافی بدون نقشه یا سنتی‌باف بر اساس نقشه‌های محلی و بومی با کیفیت طبیعی تکثر یابنده آنهاست و چنانچه این بخش آسیب دیده توان فرهنگی ما حمایت و تقویت شود به هیچ روی از بابت تقلید بیگانگان نباید نگرانی داشت .

  - شاید لازم باشد به این سؤال پاسخ دهیم که منظور از نقوش ایرانی مربوط به کدام واقعیت تاریخی و فرهنگی می‌شود ؟ ایران باستانی و کهن بسیاری از شهرهای آسیای مرکزی و یا افغانستان را در برمی‌گرفت که امروزه از محدوده ی مرزهای ایران خارج‌اند و در عین حال نقوش مشابه نقوش سنتی ایران را به وسعت و تنوع می‌بافند . به شهر هرات یکی از مراکز فرهنگی قدیم ایران و و محل رشد و بالندگی استاد بزرگ نقاشی ایران کمال الدین بهزاد در مکتب هرات توجه کنیم که عیناً نقوش گنبدها و فرشهای ایرانی را در سابقه کار خویش در آن مکتب دارد و همچنین ترکمنستان ، آذربایجان و از این سو در بغداد و ترکیه و سوریه و برخی نقاط دیگر ، این نقوش رواج داشته است.

  - شاید در این مورد بتوان طرحهای خاص طراحان عمدتاً شهری را با تأئید نظر کارشناسان فنی ثبت کرد که نوعی حمایت از استادان بزرگ این حرفه می‌باشد . بهر حال ایرانیان یکی از ماهرترین و تواناترین بافندگان فرش دستباف بانقوش و طرحهایی می‌باشند که حاصل هم‌آهنگی و آمیختگی فرهنگ متنوع و متفکر وابسته به انسان ایرانی است که بزرگترین ارزش آن ناشی از سیلان فعال و حساس ذهن انسانی هویتمند است .

  به یک تعبیر کلی اگر تنوع و تکثر در نقوش ( فرشهای ماشینی و یا طراحهای صنعتی ) و رنگهای شیمیایی و صنعتی نوعی حرکت در طول و بر حسب امکانات نامحدود آنهاست . تنوع و تکثر نقوش و رنگهای گیاهی نسبتاً محدود ایرانی نوعی حرکت عرضی و بر حسب خاستگاه و محل تولید آنها می باشد و حاصل کار هیچ عامل دیگری جز حضور انسان ایرانی با خصوصیت و ذهنیتهای خاص او نیست . کلیه این تعاریف بیانگر ارزش نقش و رنگ به عنوان مفهومی فرهنگی و هویتی است .

  ناچاریم بپذیریم که در این زمان حرکت ناگزیر جوامع روستایی و عشایری به سوی شهرنشینی و تغییر نوع نگرش و برداشت از زندگی، عامل بسیار مهمی در تغییر نقوش روستایی و عشایری به شهری ( نقوش چاپی – گرافیکی – کامپیوتری ) بوده است امّا بی‌تردید تغییر نگرش سنتی به فرش و استفاده از راهکارهای علمی آنچنان که کشورهای پیشرفته دیگر برای حفظ سنتهای با ارزش ملی و فرهنگی خود به کار گرفته‌اند تنها راه است .

  تأکید بر حضور انسان طراح بافنده و رنگرز ایرانی و شیوه‌های سنتی کار آنها ( به عنوان مثال جستجوی نقوش گم شده و یا استفاده از رنگهای سنتی و گیاهی و قطعات واگیره به عنوان الگوی بافت ) در سایه تأمینهای انسانی و اجتماعی با استفاده از علوم و دانشهایی که راههای حفظ هنرها و مواریث ملی را به ما می‌آموزند . شاید بتواند بقایای آنچه که بنام فرش دستباف ایران وجود دارد نجات دهد.

 برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر24 مراجعه کنید

سایت شهر24 مرجع آگهی های رایگان.با سایت شهر24 دیده شوید

فرش دستباف خوب حتما این ویژگی را دارد

فرش دستباف به عنوان کالای نمادین کشور ایران است تا جایی که وقتی نام فرش دستباف در سراسر دنیا به زبان می آید کشور ایران در ذهن ها تداعی می شود چرا که بهترین و زیباترین فرش ها در جهان فرش های دستباف ایرانی است .اما متاسفانه در سالهای اخیر فرش دست باف نسبت به گذشته کمتر خریداری می شود .

در گذشته فرش دستباف حرف اول را میزد و به عنوان پس اندازی برای آینده محسوب می شد که با گذشت زمان و کهنه شدن به ارزش آن افزوده شده و گرانبهاتر می شد.امروزه به دلیل قیمت گران فرش دستباف و مقایسه قیمت آن با فرش ماشینی توان خرید این فرش از عهده بسیاری از افراد بر نمی آید .

اما خرید فرش دست باف به این خاطر که عمر طولانی دارد و با پا خوردن به قیمت آن افزوده می شود و شما می توانید آن را به عنوان پس اندازی برای آینده در نظر بگیرید بسیار به صرفه است .

همچنین با خرید این هنر ارزشمند نه تنها قدردان هنرو هنرمند تولید کننده آن هستیم بلکه به سلامت خود نیز کمک کرده ایم چون فرش دستبافت انرژی دهنده و ضدآلرژی است.

فرش دستباف ایرانی از بهترین و زیباترین فرش ها

فرش دستباف نماد ملت ایران

فرش واژه ای عربی به معنای زمین است و در زبان فارسی به معنای مفاهیمی مانند گسترده شدن، زیرانداز و کفپوش است. تاریخچه بافت و تولید فرش در ایران به دوران صفویه (1736 1501 میلادی) برمی گردد. قرن 16 و 17، آغاز شکوفایی هنر «فرش»بافی در ایران است.

حدود یک سوم فرش دستباف کل دنیا در ایران بافته می شود و 30 درصد از بازار صادرات فرش دستباف در دنیا، در دست کشور ماست. فرش دستباف ایرانی در سه قالب اصلی ترنج، خشتی و افشان بافته می شود که لچک ترنج طرفدار زیادی نسبت به باقی طرح ها دارد و اکثر فرش های موجود در خانه های ایرانیان طرح ترنج است که در اطراف حاشیه هایی پهن و در وسط طرح های بیضی و دایره ای دارد و این طرح در فرش های دستباف، از معماری دوره اشکانیان الهام گیری شده است. اگر می خواهید فرش دستباف بخرید ، بهتر است قبل از این کار نکته هایی را که برای خرید یک فرش دستباف خوب لازم است، بدانید.

فرش دستباف در دکوراسیون منازل

خصوصیات فرش دستباف

جلوه زیبا و درخشنده بودن

فرش دستباف نسبت به فرش ماشینی از ارزش هنری والاترو ویژگی های برتری برخوردار است و از دور و نزدیک جلوه زیبایی دارد و درخشنده می باشد.

اختلاف در ابعاد

یکی از مشخصات فرش دستباف این است که درابعاد آن در قسمت های بالا و پایین چند سانتی متر اختلاف وجود دارد . این ویژگی عیب به شمار نمی رود، اما در قالیچه های کوچک ممکن است به چشم آید. اگر می خواهید از تقارن فرش اطمینان یابید فرش دستباف را از قسمت میانی تا کنید و اختلاف قسمت بالا و پایین فرش را دریابید.

تقارن رنگ

ویژگی های یک فرش دستباف تقارن رنگ آن است. زمان خرید فرش دستباف در نور طبیعی رنگ آن را بررسی کنید و به تقارن رنگ در قسمت های متقارن توجه نمایید . باید بدانید که رنگ فرش دستباف در جهت خواب آن تیره تردیده می شود. دقت کنید اشکال و هندسه طرح جایی نیمه کاره باقی نمانده باشد.

ترکیب رنگ های زیبا در فرش دستباف

خصوصیات و راهنمای خرید فرش دستباف

انعطاف پذیر بودن پرز فرش

از خصوصیات یک فرش دستباف درخشان و انعطاف پذیر بودن پرز فرش دستباف است. در خرید فرش دستباف دقت کنید که رنگ سطح فرش دستباف با قسمت انتهایی پرز اختلاف نداشته باشد، زیرا اختلاف داشتن رنگ ها نشانه این است که با رنگ های جوهری فرش را رنگ کرده اند و ممکن است این فرش با شسته شدن رنگ بدهد. اگر پرزهای فرش دستباف خشن باشد فرش سخت تر تمیز خواهد شد.

بالارفتن ارزش مالی و هنری با پا خوردن

یکی از ویژگی های فرش دستباف این است که فرش دستباف هر چه بیشتر پا بخورد و هرچه بیشتر بماند ارزش مالی و هنری اش بیشتر می شود زیرا این فرش با پا خوردن ، نور و شست و شو زیبایی هایش بیشتر شده و چشم نوازی آن از دست نمی رود مخصوصا اگر این فرش با مواد رنگزای طبیعی رنگ شده باشد.

بکار رفتن الیاف طبیعی در آن

یکی از ویژگی های متفاوت فرش دستباف نسبت به فرش ماشینی این است که این فرش به علت مواد طبیعی به کار رفته در آن در تابستان سرد و در زمستان گرم است اما فرش ماشینی به علت مواد پلاستیکی اش دارای این خصوصیت نیست.

الیاف طبیعی در فرش های دستباف

ویژگی های فرش دستباف خوب و با کیفیت

رنگ ندادن فرش دستباف

چنانچه در دنیای مد نمناک اشاره شده است برای خرید یک فرش دستباف مرغوب قبل از پرداخت پول روی قسمتی از فرش یک دستمال نمداربکشید ، در صورتی که رنگ فرش دستباف مصنوعی باشد فرش به دستمال رنگ خواهد داد.

عمر و ماندگاری بالا

عمر و ماندگاری فرش دست باف نسبت به همه ی کف پوش های دیگر بیشتر است و برای پاکیزگی و تنظیف قابلیت بسیار بالایی دارد.

آرامش روحی و روانی

از ویژگی های یک فرش دستباف این است که شما با دیدن طرح ها و رنگ های متنوع آن آرامش روحی و روانی می یابید واز آن لذت خوهید برد . برای خرید فرش دستباف فرشی را انتخاب کنید که با دیدن طرح و نقشه و رنگبندی آن لذت ببرید.

طرح و نقش زیبای فرش دستباف

مزایای بی نظیر فرش دستباف

تولید نشدن الکتریسیته ی ساکن

مزیتی که فرش دستباف نسبت به سایر کف پوش ها دارد این است که به علت استفاده شدن از پشم و ابریشم و پنبه به عنوان مواد اولیه در آن ، الکتریسیته ی ساکن از فرش تولید نمی شود که این خصوصیت یکی از بهترین ویژگی های فرش دست باف است.

تامین سلامت جسمانی فرش دستباف

فرش دستباف به تامین سلامت جسمانی کمک خواهد کرد و هیچ گونه حساسیتی بوجود نمی آورند زیرا در این نوع فرش الیاف طبیعی بکار رفته و مواد تشکیل دهنده آن از طبیعت گرفته شده اما در فرش ماشینی از الیاف مصنوعی استفاده گردیده که به کار رفتن الیاف مصنوعی در فرش ماشینی برای بیماران مبتلا به آسم خطرناک است زیرا سبب بروز حساسیت می شود . کودکان خصوصا نوزادان بشدت در برابر مواد مصنوعی و شیمیایی آسیب پذیر هستند پس استفاده از فرش ماشینی برای کودکان نیز مضر است.

 برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر24 مراجعه کنید

سایت شهر24 مرجع آگهی های رایگان.با سایت شهر24 دیده شوید

معرفی فرش مود

آشنایی با فرش مود

روستای مود واقع در ۳۸ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند از دیگر مناطق معتبر و شناخته شده قالیبافی نه تنها در بیرجند بلکه در جنوب خراسان می باشد. کیفیت و نوع مرغوب قالیهای مود در سالهای گذشته شهرت جهانی را نه تنها برای خود بلکه برای شهر بیرجند بدنبال داشته است.

عده ای عقیده دارند که اولین بار جهت ایجاد کارگاههای قالیبافی استادکاری از درخش به این روستا آورده شده و لذا از لحاظ قدمت و سابقه بافت، پس از روستای درخش قرار دارد. اما آنچه که در حال حاضر و با مشاهده سبک دارهای قالی در این منطقه توجه هر بیننده را بخود جلب می نماید، شباهت کامل دستگاههای قدیمی قالیبافی منطقه بیرجند با دستگاههای قدیمی قالیبافی استان کرمان است.

فرش مود

روش چله کشی فارسی و شیوه نصب آن بر روی دار قالی و همچنین شکل و نحوه کار دارهای قالی در تمامی موارد منطبق با نوع دارهای کرمانی است. از لحاظ شکل ظاهری، برخی از دارها فاقد قسمتهای راست رو و چپ رو هستند و صرفاً از دو بخش سر دار و زیر دار تشکیل شده اند. این قبیل دارهای قالی به کرات در مناطق مختلف استان کرمان مشاهده شده است.

اما شهرت و آوازه بسیار زیاد قالیهای مود، باعث گشت بسیاری از دست اندرکاران، خریداران و حتی تجار، فرش بیرجند را با نام مود معرفی نموده و بسیاری از بافته های منطقه بیرجند را به آن نسبت دهند. بعلت فقر اقتصادی قریب به ۳۰ سال است که قالی مود از معیارها و اندازه های واقعی خود فاصله گرفته ولی علیرغم این مسأله هنوز نیز بطور گسترده در تولید قالی منطقه بیرجند دارای اهمیت و اعتبار خاصی است.

صنایع دستی روستای مود

استفاده از مواد اولیه نامرغوب و کاهش نسبی کیفیت قالیهای مود دیر زمانی است که باعث گردیده دیگر مناطق و روستاهای بیرجند گوی سبقت را ربوده و با استفاده از نام مود و اطلاق آن بر بافته های خود بازار قالی بیرجند بویژه روستای مود را زنده نگه دارند و باید اذعان داشت که در این راه موفق بوده اند و خیل عظیمی از قالیهای که هم اکنون در داخل و خارج از کشور تحت عنوان مود عرضه میگردد، حاصل دست بسیاری از بافندگان دیگر مناطق همجوار می باشد.

استاد حاج حسین امینی بزرگترین و مشهورترین تولید کننده قالی معاصر بیرجند در خصوص علل رکود و تنزل قالی مود می گوید: متأسفانه کم کم قالیهای مود به نحوی خراب شد. در آن زمان در بلوچستان بازار خرید و فروش و حتی تولید فرش وجود نداشت، بهمین دلیل روستای مود مورد توجه بزرگان و ثروتمندان بلوچ قرار گرفت و بخش زیادی از قالیهای مود وارد بازار بلوچستان شد.

پس از ورود نوع رنگهای شیمیایی باز هم بسیاری از قالیهای مود وارد بازار سیستان می شد و با توجه به اینکه رنگ آنها همان شفافیت و درخشندگی سابق را داشت و خریداران بلوچی قدرت تشخیص آنرا نداشتند، با همان قیمت به خرید آن اقدام می نمودند و این امر بطور مستمر ادامه یافت و پس از مدتی تمام قالیهای مود به این صورت عرضه شدند. مقداری که به خارج و مناطق دیگر فرستاده شد پس از مدتی رنگ باخت و مواد اولیه آن نامرغوب تشخیص داده شد و باعث از بین رفتن وجهه و اعتبار فرش مود گردید که این امر در کل بازار فرش بیرجند بی تأثیر نبود.

به نظر من بلوجستان عامل انحراف قالی مود شد. نقطه نظرات استاد امینی جای بحث و کنجکاویهای عمیقی دارد. شاید بسیاری از عواقب و نابسامانیهای امروز در روستای مود بی ارتباط با این عرضه نباشد. استاد امینی شروع این اوضاع را به سالهای ۱۳۳۰ تا ۱۳۵۰ نسبت می دهد که عواقب آن هنوز نیز قابل مشاهده می باشد. اگر چه بسیاری از خبرگان از جمله استاد امینی از سالهای اول دهه ۱۳۳۰ در ترمیم و بازسازی قالی بیرجند کوشش فراوانی نمودند اما به عقیده تجار و دست اندرکاران فرش در بیرجند روستای مود هیچگاه نتوانست درجه و اعتبار گذشته خود را در میان مناطق قالیبافی بیرجند همچون گذشته باز یابد.

در واقع می توان گفت امروزه نام مود بیش از قالی آن محبوبیت جهانی دارد. اما از همین سالهاست که روستای درخش تحولات زیربنایی را در بافته های خود آغاز نمود. گام 1 - طرحهای رایج: عمده طرحهای رایج در قالی های مود را می توان در یکی از گروه های زیر قرارداد:

- خشتی: خشتی را چهار فصل یا بختیاری گویند. این نقش فاقد لچک و ترنج می باشد.

وجود مربعهایی برنگهای مختلف در کنار یکدیگر که هر یک نقش متفاوت با دیگری را به شکل گل، ماهی، درخت و … در خود دارد علل نامگذاری نقش خشتی بر آن است و اگر فقط از گل و گیاه استفاده شود، آنرا طرح خشتی بختیاری می نامند. این نقش از نقوش پر طرفدار در بین بافندگان می باشد و هم اکنون نزدیک به 50% بافندگان مودی این نقش را می بافند.

راهنمای خرید فرش دستباف ایرانی

فرش ها و قالى هاى ایرانى انواع مختلفى دارند که برخى از آن ها عبارتند از:
 قالى، فرش دستباف، فرش ماشینى، فرش شهرى، فرش روستایى و...

قالى:
قالى هاى کوچک و یا متوسط غالبا داراى نام گذارى خاص ترى هستند. در تمام مشرق زمین مسلمان نشین از جمله هند، کلمه "قالى" به طور کلى بیانگر قالى هاى گره اى است.
 فرش دستباف:
به فرشى گفته مى شود که در شکل گیرى نهایى یعنى بافت، عامل انسانى، یعنى دست دخالت مطلق دارد.
  مشخصات فرش دستباف:
فرش دستباف داراى سه مشخصه زیر مى باشد:
•  داراى تار و پود مى باشد.
•  پرز داشته باشد.
•  پرزها دور تارها گره خورده باشد.

 انواع فرش دستباف:
• فرش دستباف پشمى: به فرشى که تار و پود آن از جنس پنبه و پرز آن پشمى باشد مى گویند. لازم به ذکر است که در میان ایلات و عشایر به جاى نخ پنبه از پشم استفاده مى شود.

• فرش تمام ابریشم: به فرش هایى که پرز و چله آن از ابریشم باشد، تمام ابریشم مى گویند.

• فرش گل ابریشم: در این گونه فرش ها در نقش ها و دور حاشیه ها به جاى پرز پشمى از ابریشمى استفاده مى شود و معمولا چله این گونه فرش ها از ابریشم است.

• فرش دستباف کف ابریشم: در زمینه این گونه فرش ها به جاى پرز پشمى از پرز ابریشمى استفاده مى شود.

• قالی دستباف سوف: نوعى قالى است که زمینه آن از پود ضخیم و نازک تشکیل شده و نقش گل و بوته ها پرزدار مى باشد.

فرش ماشینى:
به فرشى گفته مى شود که علاوه بر مراحل اولیه تولید( تهیه نخ، رنگ و نقشه) شکل گیرى نهایى آن به وسیله ماشین است.

 فرش شهرى:
فرشى است که در کارگاه هاى جمعى و با نظارت تولید کننده و یا استاد کار و امکانات تولید انبوه ( کارگاه هاى رنگرزى، نقشه کشى، پرداخت و تکمیل و یا بخشى از آنها) بافته شده باشد. استفاده از نخ هاى ظریف و ابعاد بزرگ و نقشه هاى پرکارو دقیق و کثرت رنگ از مشخصات این فرش هاست.

 فرش روستایى:
 عمدتا در روستاها و به وسیله روستاییان یا عشایر با نقشه هاى ذهنى و یا سنتى و با استفاده از پشم ها و رنگ هاى محلى و در محل بافته مى شود. تعداد کم گره، استفاده از نخ هاى نسبتا ضخیم و پشمى، محدودیت رنگ و ابعاد تقریبا یکنواخت و معمولا کوچک پارچگى از مشخصات این فرش هاست.

گلیم:
نوعى بافت پشمى تار و پودى است. از خصوصیات این نوع بافت این است که داراى پرز نمى باشد.